Амударё — дарёест дар Осиёи Марказӣ. Дарозияш 1415 км, масоҳати ҳавзааш 309 ҳазор км² (то ш. Карки).
Номи Амударёро баъд аз ҳамроҳшавии дарёҳои Панҷ ва Вахш мегирад.Амударё ба баҳри Арал мерезад. Аз тарафи рост се шохоби калон (Кофарниҳон, Сурхондарё, Шеробод) ва аз тарафи чап як шохоб — (Қундуз) дорад. Баъд аз ин то баҳри Арал дигар шохоб надорад. Манбаи асосии дарё оби барфу пиряхҳо мебошад, аз ин сабаб дар тобистон сероб буда, зимистон камоб мешавад. Аз Карки то Нуқус, қисми зиёди оби Амударё дар буғшавӣ, инфилтратсия ва обёрии заминҳои кишоварзӣ сарф мешавад. Оби Амударё асосан аз ҳудуди Тоҷикистон (80 %) ва қисман Афғонистон меояд. Баъд дарё қад-қадди сарҳади Афғонистону Ўзбекистон равон гашта, ба Туркманистон меравад ва боз ба Ўзбакистон баргашта, ба баҳри Арал мерезад.
Сарфи миёнаи об дар назди шаҳри Карки тақрибан 2000 м³/с. Оби Амударё барои обёрии заминҳои кишоварзӣ истифода мешавад. (каналҳои Қароқум, канали Аму-Бухоро ва ғ.). дар поёнобаш моҳигирӣ мекунанд. Аз шаҳри Чорҷў сар карда киштиҳои дарёӣ ҳаракат мекунанд. Дар соҳили Амударё шаҳрҳои Урганҷ, Нуқус, Тирмиз ҷойгир шудаанд.
Сарчашмаи рӯди Амударё рӯдҳои Панҷ ва Вахш ҳастанд, ки яке аз дарёжаи Зоркӯл дар сарзамини Тоҷикистон ва дигаре аз кӯҳсори Олой дар сарзамини Қирғизистон об мегиранд.
Дарозии ин рӯд 1415 км, паҳноварии ҳавзаи обхезаш 534 739 км², миёнгини гузашти обаш 2,525 м³/с аст. Оби ин рӯд барои обёрӣ ба кор меравад.
Нет комментариев