Даричаи ошноӣ

Сайрам Исоева. Вақте ин номро ба забон мегирем, нахуст, пеши назар симои як бонуи ҳунар, модар, ҳунарпешаи асил ва фидоии санъат таҷассум меёбад. Баъдан, лаҳзае Гурдофариди ҷасур дар болои асп бо найза, Робияи шоира, Томирис падидор мешаванд. Ин бонуи тоҷик бо ҳунари волои хеш санъати кинову театри тоҷикро миёни мардум маҳбуб ва ба ҷаҳониён муаррифӣ кард. Сайрам Исоева, Ҳунарманди мардумии Тоҷикистон 24 ноябри соли 1942 дар шаҳри Душанбе, аз оилаи хизматчии давлатӣ ба дунё омадааст. Соли 1960 баъди хатми мактаби миёнаи рақами 1-уми деҳаи Пахтаободи ноҳияи Турсунзода ба Донишкадаи театр ва санъати рассомии ба номи А. Островскии шаҳри Тошканд дохил шуда, соли 1964 онро бо муваффақият хатм кардааст. Актрисаи театри ба номи Камол Хуҷандии шаҳри Хуҷанд, Раиси Шӯъбаи вилоятии Иттифоқи Арбобони театри Тоҷикистон, дорандаи ордени «Дӯстӣ» ва медали «20-солагии Истиқлолият», оиладор. Шавҳараш, Арбоби Шоистаи санъати Тоҷикистон Ислом Саломов мебошад. Онҳо соҳиби ду фарзанд: духтарашон Саодат Саломова низ ҳунарпешаи Театри давлатии мазҳакаи мусиқии ба номи Камоли Хуҷандӣ ва писарашон Баҳодурҷон варзишгар аст. Онҳо сохиби панҷ набераи дӯстрӯяк мебошанд.

Фаъолияти эҷодии Сайрам Исоева соли 1964 пас аз хатми донишгоҳ аз саҳнаи Театри давлатии мазҳакаи мусиқии ба номи Пушкини шаҳри Ленинобод (ҳозира Камоли Хуҷандии вилояти Суғд) оғоз ёфта, то имрӯз дар ин макон идома дорад. Ӯ ҳамчун ҳунарпешаи боистеъдод ва шахси ниҳоят ҳалиму меҳрубон миёни аҳли эҷоди театр обрӯю эҳтироми зиёд дорад.

Сайрам дар муддати зиёда аз 50 сол дар саҳнаи театру кино ҳунарнамоӣ мекунад. Дар ин муддат ӯ дар саҳнаи театр зиёда аз 200 нақш ва дар кино зиёда аз 50 нақш офаридааст.

Сайрам Исоева пас аз синни ба нафақа баромаданаш роҳбарии ансамбли «Бибиҳо»-ро бар дӯш дорад.

Ӯ чанде қабл меҳмони радиои «Тироз» буд ва атрофи нақшҳои офаридааш дар саҳнаи театр  ва синамои тоҷик қисса кард.

Қаблан Шуморо хуш омадед мегӯем ба кошонаи радиои «Тироз» ва ҳузуратон ба ин даргоҳ манзалати тоза овард.

Сайрам Исоева: Ташаккури зиёд  ва салом арз мекунам ба кулли шунавандагону ҳаводорони барномаҳои радиои «Тироз».

Сайрам Исоева чӣ гуна, нақши Гурдофаридро дар филми «Рустам ва Сӯҳроб» иҷро кард ва кадом мушкилиҳоро паси сар намуд, зеро мегӯянд, ки дар ҳамин филм ҳангоми наворбардорӣ ҷароҳати вазнин бардошт?

Сайрам Исоева: Нақши Гурдофарид аслан маро барои ҳама муаррифӣ намуд ва ин нақш тавонист, ки як мактаби бузурге бошад бароям, зеро ман нафари хушбахт будам, ки дар офаридани нақши Гурдофарид интихоб шудам. Албатта,  дар ин нақш ман мушкилиҳои зиёдеро паси сар намудам ва ҳатто ҷароҳат ҳам бардоштам.

Ин ҳолат чӣ гуна рӯй дод ва чи хел ҳамаи инро Шумо дар хотир доред?

Сайрам Исоева:  Пас аз машқҳои зиёди аспдавонӣ, ҳангоми ба навор гирифтани филм, ки бояд Гурдофарид бо аспи тозон аз кӯҳу теппаҳо мегузашт, нохост пойи асп дар замини мулоим дармонд ва ман  бо шаст аз болои асп ба замин афтодаму лаҳзае аз ҷой наҷунбидам.

Дар асоси нақли атрофиён Сайрам Исоева чунин изҳори назар кард.

Ин ҳолат ҳозирин ва бахусус, наворбардорони филмро дар шок гузошта буд. Ҳамагӣ ба сӯйи Сайрам, ки беҳаракат рӯи замин мехобид, давиданд. Сайрам баробари афтодан аз асп дарди ҷонкоҳеро дар пой эҳсос карду беҳол шуд. Ӯро бо эҳтиёт ба бемористони шаҳри Исфара оварданд. Дар як лаҳза дар тамоми ҷумҳурӣ овозаҳои зиёду бардурӯғе атрофи аз асп афтидани Сайрам шунида шуд. Баробари ба бемористон овардани Сайрам, табибон ӯро ташхис карданд, ки ҳангоми бо шаст афтидан як пояш шикаста буд.

Овозаи аз асп афтоданам ҳатто ба гӯши хоҳарбузургам Марям Исоева, Ҳунарманди халқии Тоҷикистон расидааст ва ӯ аз шаҳри Душанбе ба Исфара омад, зеро ин филм дар  ин ҷо наворбардорӣ мешуд. Ва аз ман пурсон гашт, ки  ин чӣ балое буд, ман гуфтам як ҳодисаи тасодуфӣ, зеро ман Гурдофаридам. Дар ҳамин лаҳза хоҳарбузургам маро сахт ба оғӯш кашид ва як лаҳза бо ҳам ашки шодӣ рехтем.

Шумо чанд сол муқаддам ансамбли «Бибиҳо»-ро таъсис дода будед. Фаъолияти ин ансамбл имрӯз чӣ гуна аст?

Сайрам Исоева:  Дар замони шӯравӣ, дар даврони вазирии Романов фармоне баромад, ки бояд ҳунармандони нафақахӯр дар театр ҷойи худро ба ҷавонон бидиҳанд ва актёри бисёр романтикӣ Мирзо Мадаминов, оне ки Ленинро дар саҳна бозӣ карда, дар ҳамон ҳангом ба кӯча баромада, дар таги дарахт мизе гузошту семичка фурӯхт. Ба наздикӣ ҳам ҳамин хел шуд-ку! Баъде, ки ҳамин гапҳо баромад, ман гуфтам, ки бояд имрӯз иқдоме гузошт, то мо ҳам дар пирӣ ба кӯча набароем. Рости гап, аввал ин гуна ансамблро Мӯътабар Иброҳимова, ҳунарпешаи бисёр пуртаҷрибаву бомаҳорат ташкил карда буд, аммо дастгирӣ наёфт. Баъд чун дидам, ки Мӯътабар Иброҳимова дар ин кор муваффақ нашуд, ман ин иқдомро рӯйи даст гирифтам. Дар маросими ифтитоҳи консулгарии Русия дар вилоят фестивали сурудҳои русӣ баргузор шуд. Аввалин бор ансамбли мо дар ҳамин фестивал баромад кард. Раиси вақти вилоят Қосимҷон Раҳбарович ҳамроҳи ҳайати Русия дар фестивал иштирок доштанд. Вақте ки мо ҳашт нафар зан бо либосҳои миллӣ баромада, «Приходите свататься»-ро хондем, тамоми толор аз ҷой хеста, кафкӯбӣ карданд. Қисса кӯтоҳ, дар фестивал мо ҷойи аввалро гирифтем. Пагоҳаш Қосимҷон Раҳбарович ҳамон вақт Раиси вилоят буданд, маро даъват намуда, пурсиданд, ки муаллима, ин чӣ хел ансамбл? Ман гуфтам, ки ин ансамблро ман таъсис кардам ва сабаби ташкилашро ҳам ба Раиси вилоят гуфтам. Он кас гуфтанд, ки инро давом диҳед, ман Шуморо дастгирӣ мекунам. Ман гуфтам, ки мо ҷой дорем, агар имкон бошад, аз ҷиҳати маблағ каме дастгирӣ кунед. Ҳамин тавр, мо корро оғоз кардем. Мо дар давоми ин солҳо бо ансамбли «Бибиҳо» қариб дар тамоми минтақаҳои Тоҷикистон барномаҳои ҳунарӣ нишон додаву «Бибиҳо»-ро мардум ҳам дар ҳама ҷо хеле гарм истиқбол карданд. Ва имрӯз ансамбли «Бибиҳо» даҳ сола шуд.

Шояд аксар нафар донистан хоҳанд, ки Сайрам Исоева, маликаи саҳнаи театру синамои тоҷик имрӯз чӣ ҳол дорад ва чанд сухан мехостам дар бораи рӯи саҳнаи ҳунар омаданатон қисса мекардед?

Сайрам Исоева:  Сайрам Исоева зинда аст, эҷод карда истодааст ва дар дил орзуҳои зиёд дорад. 51 сол аст  ман дар ин боргоҳи ҳунар, ки бароям бисёр азиз аст, ҳамроҳи шавҳарам кор карда истодаам. Имрӯз духтари азизамон Саодат Саломова ҳам ба сафи мо пайвастааст. Шукрона, ки то ҳол ба умеди он ҳастам, ки эҷод кунам, нақшҳои нав офарам. Аслан ин қиссаи бениҳоят дароз аст, мумкин барои ин қисса сериал ба навор гирифтан лозим ояд дар синамо, аммо афсӯс, касе ҷуръат намекунад,  рости гап, ман орзуи ҳунарманд шудан надоштам, мехостам дар соҳаи тиб кор кунам, лекин афсӯс хоҳарам Майрам Исоева ба ман чунон таъсир расонд, ки ман ҳамон замон гӯё, ки ба гӯшам ҳалқаи тилло андохта бошам, равон шудам ба шаҳри Тошканд, ба Институти санъат дохил шудам, якбора ба курси дуюм, бо бисёр ҷавони зебо, хушқаду қомат Ислом Саломов, ки пас аз хатми донишгоҳ мо зану шавҳар шудем. Бо роҳхати Вазорати фарҳанг мо равон шудем ба Театри ба номи Камоли Хуҷандӣ ва чи гунае, ки дар боло гуфтам, 51 сол инҷониб мо дар ана ҳамин боргоҳи муқаддас кору фаъолият менамоем.

Чун гуфтед, ки нафаре пайдо нашуд ва ҷуръат накард, ки дар бораи  ҳамин олаи ҳунармандон, ки дар саҳнаи театру синамои тоҷик нақш меофаранд,  филм биофарад ва шояд нафаре барои ин кор камари ҳиммат баста бошад?

Сайрам Исоева:  Ба ростӣ то ба имрӯз нафаре пайдо нашуда, ки ин корро  ба анҷом бирасонад ва ҳозир ҳатто нафаре нест, ки дар театр як саҳнаи театрӣ дар бораи Майрам ва Сайрам гузошта бошад. Нестанд чунин таҳиягарон, вой бар ҳоли мо, ки дар оянда театр чӣ мешуда бошад.

Дар чанд соли охир дар синамо, дар театр чӣ нақшҳои нав офаридед, чун чанд сол аст, ки Шуморо дар саҳнаи театр камтар мебинем?

Сайрам Исоева:  Дилам барои баромадан ба саҳнаи театр гум мезанад, ашк мерезад. Аммо ҳамеша худ ба худ мегӯям, ки чаро коргардоне пайдо намешавад, ки ба як намоишнома бо ман ҳамкорӣ кунад. Чаро як таҳиягаре ҷуръат намекунад, ки дар айни камолоти Сайрам Исоева ӯро рӯйи саҳна оварад, Сайрам боз нақш офарад. Намедонам, рости гап ман ба умед ҳастам, ки боз як бори дигар нафаре меояд  ба ин театр ва орзуи манро ҷомаи амал мепӯшонад.

Бархе аз ҳунармандони мо мегӯянд, сатҳи намоишҳои театри мо рӯз аз рӯз паст меравад. Шумо сабаби инро дар чӣ мебинед?

Сайрам Исоева:  Як вақт Майрам Исоева дар хонаи мо меҳмон буданд ва бо телефон бо яке аз дӯстонашон сӯҳбат карданду баъдан бо таассуф ба ман гуфтанд, ки «Сайрамҷон, афсӯс, ки се шогирди беҳтаринам аз театр рафтанд»… Медонед барои чӣ ин ҷавонҳо рафтанд? Барои он ки маоши ҳунармандон бениҳоят ночиз аст. Албатта, нафароне мисли мо, ки тамоми умри худро ба санъат бахшидаанд, дар ҳама ҳол дар театр мемонанд, аммо ба ҳар сурат ба ҳунармандони ҷавон дар замони мо кор дар театр мушкил аст. Ана ҳамин аст яке аз сабабҳои рушд накардани театр. Аз театри мо ҳам се-чор нафар ҷавонон рафтанд.

Барои Сайрам Исоева офаридани нақш дар синамо душвор аст ё дар театр?

Сайрам Исоева:  Дар синамо. Зеро, дар театр ҳунарпеша аз оғоз то анҷоми намоиш иштирок мекунаду шоҳиди воқеаҳост ва метавонад ҳолати рӯҳии қаҳрамонро табиӣ офарад, аммо дар синамо ин тавр нест. Ҳар лаҳзаи киноро дар замонҳои гуногун ба навор мегиранд. Ҳунарманд ҷараёни воқеаҳоро аз сар нагузаронида, дар лаҳзае, ки ӯро ба навор мегиранд, он ҳамаро хаёлан бояд дарк кунад.

Дар фарҷом таманниёти Шумо ба кулли мухлисони азизу меҳрубонатон.

Сайрам Исоева: Ба ҳамаашон сарбаландиву хонаи ободро таманно дорам, бигузор ҳамеша дар хонадонашон хушиву хурсандиҳои олам ҳукмфармо бошад!