Низоми дарёҳои Тоҷикистон зиёда аз 25 ҳазор дарё иборат аст, ки дарозиашон 69,2 ҳазор километрро ташкил медиҳад. Аз онҳо 947 дарё дарозии аз 10 то то 100 км ва 16-дарё 100 то 500 км. ва 4 дарё зиёда аз 500 км. мебошанд.
Дарёҳои Тоҷикистон масоҳати кишварро аз нуқтаи назари ҷоришавии обҳо ба чанд гурӯҳ тақсим мекунанд, ки ҳамаи онҳо асосан ду дарёи бузургро, аз ҷумла Сирдарё ва Амударёро бо об таъмин менамоянд.
Аз нисф зиёди дарёҳои Тоҷикистон дарёи Ому (Аму) – ро бо об таъмин менамоянд, ки сарчашмаи онҳо иборат аз обҳои баландкӯҳи кишвар буда, ҳамаи онҳо ҷоришавандаи беҳудуд мебошанд. Танҳо дарёҳои шарқии Помир, аз ҷумла дарёҳои ба кӯлҳои Қарокӯл ва дарёи Маркансув ҷоришавиашон сарбаста мебошанд.
Дарёҳои Тоҷикистон ба ҳавзаҳои зер тақсим мешаванд:
1. Зарафшон
2. Сурхандарё (дарёҳои Қаратоқ ва Шеркент)
3. Кофарниҳон
4. Вахш
5. Панҷ (дарёҳои Ғунт, Бартанг, Язғулом, Ванҷ, Қизилсув).
Харитаи дарёҳои Тоҷикистон
Аз ҳама калонтарин дарёҳои Тоҷикистон ин дарёи Панҷ бо дарозии 521 км., Вахш – 524 км., Бартанг – 528 км., Кофарниҳон – 387 км., Зарафшон 310 км (дарозии умумиаш 877 км), Сирдарё – 180 км мебошанд. Ба ҳисоби миёна ҷоришавии оби дарёҳои Тоҷикистон 56,2 километри кубӣ мебошанд. Сарчашмаи асосии обҳои дарёҳо асосан аз ҳисоби барфҳои мавсимӣ мебошанд.
Дар қаторкӯҳҳои Ҳисор, Олой ва Қаротегин ба ҳисоби миёна дар як сол 2000 мм боришот мешавад, ки асосан дар шакли барф мебошанд ва онҳо то охири моҳи июн ба об мубаддал мешаванду ба дарёҳои ин минтақа ҷорӣ мегарданд. Дар баландкӯҳҳо аз сабаби хунукӣ будан барфҳо ба пуррагӣ об намешаванд ва қисме аз онҳо сол то сол нимкола об шуда, ба пиряхҳо мубаддал шуда, ҷамъ шудан мегиранд. Маҳз ҳамин пиряхҳо дар мавсими гармою тасфони тобистон то 13 метри кубӣ об медиҳанд ва бо ҳамин дар таъмини дарёҳо бо об саҳми босазо мегузоранд.
Нет комментариев