Хадамоти федеролии муҳоҷират ё ФМС-и Русия гуфт, ки соли 2015-ум 12 ҳазор шаҳрванди Тоҷикистон ин кишварро тарк кардааст.
Бино ба омори ин ниҳод, оғози соли равон теъдоди шаҳрвандони Тоҷикистон, ки дар Русия кору зиндагӣ мекарданд, ба як миллион мерасид, хабар медиҳад шабакаи телевизионии “МИР-24”. Аммо бо далели бесуботии вазъи иқтисодӣ ҳоло теъдоди бештари онҳо майл ба баргаштан доранд.
Ба иттилои дафтари матбуоти ин ниҳод, дар оғози сол дар қаламрави Русия 999 ҳазору 132 шаҳрванди Тоҷикистон ҳузур доштанд, ки 182 ҳазору 262 нафари онҳо занон буданд. Аз ин нишондод 95 ҳазору 396 тан ноболиғ, 4 168 нафар афроди аз 60-сола боло мебошанд.
Мусаллам аст, ки аксари муҳоҷирони меҳнатии мо мавсимӣ сафар мекунанд. Чун фасли зимистон наздик шуд, аксари муҳоҷирон ба Ватан бармегарданд ва то фарорасии баҳори нав дар назди оилаашон мемонанд.
Масъулини Хадамоти федеролии муҳоҷирати Русия мегӯянд, теъдоди шаҳрвандони Тоҷикистон дар ин кишвар нисбат ба соли гузашта 15 дарсад коҳиш ёфтааст.
Ҳоло муаммои асосии муҳоҷирони меҳнатӣ ин сари вақт нагирифтани музди меҳнаташон аст. Барои исботи фикр, 8-уми декабри соли равон Хадамоти муҳоҷирати Тоҷикистон гуфт, ки 1 миллион рубл — маоши пардохтнашудаи гурӯҳи 12-нафараи занони тоҷикро рӯёнида додааст.
Тибқи иттилои ин ниҳод 12 зани тоҷик дар ташкилоти истеҳсолии вилояти Новосибирск фаъолият карда, муддати 6 моҳ маош нагирифта буданд: “Шарифамоҳ Ризоева, сокини 48-солаи Тоҷикистон ба намояндагии Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Тоҷикистон дар Русия муроҷиат крада, арз доштааст, ки 12 зани тоҷик тайи 12 моҳ маошашон дар ҳаҷми 1 миллиону 800 ҳазор рублро нагирифтаанд”.
Хадамоти муҳоҷират мегӯяд, дар пайи гуфтушунид аз 1 миллиону 800 ҳазор рубл роҳбарияти ташкилоти истеҳсолии Новосибирск қисман — 1 миллион рубли занони тоҷикро пардохт кардааст. Пардохти қисмати боқимондаи маош ба далели мушкили молии корхона ба таъхир андохта шудааст.
Намояндагии Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Тоҷикистон дар Русия наздики як миллион рубл музди меҳнати муҳоҷирони тоҷикро аз ширкатҳои корфармо рӯёнидааст. Дар ин бора Иброҳим Аҳмадӣ, сухангӯйи Намояндагӣ иттилоъ дод.
Мавсуф афзуд, ки бо талоши Намояндагӣ дар минтақаи федеролии Сибир аз Комбинати орди шаҳри Об 620 ҳазор рубл ҳақмузди як гурӯҳ муҳоҷирони тоҷик рӯёнда шудааст: “Як гурӯҳи иборат аз 4 нафар таҳти роҳбарии Сафархӯҷа Қирғизов, сокини Тоҷикистон дар ин комбинат кор кардаанд, ки бо ҳар баҳона маоши онҳо пардохт нашудааст”.
Бино ба гуфтаи Иброҳим Аҳмадӣ, Намояндагӣ бар асоси дархости Умархон Бухориев, шаҳрванди Тоҷикистон, аз ширкати “Стройтек” дар минтақаи федеролии Урал 128 ҳазор рубли русӣ маоши се шаҳрванди кишварро рӯёнда, барои пардохт шудани 128 ҳазор рубл маоши Зайниддин Собиров ва 100 ҳазор рубл ҳақмузди Таҳмина Маҳкамоваро аз ширкатҳои корфамо дар Маскав ва вилояти Маскав мусоидат намуд.
Дар ҳамин ҳол, Намояндагии Тоҷикистон дар умури муҳоҷират дар Русия аз шаҳрвандони кишвар, ки дар қаламрави Русия дар муҳоҷирати меҳнатӣ қарор доранд, хоҳиш намудааст, қабл аз шурӯи кор бо корфармоён бар асоси Кодекси меҳнати Русия созишномаи меҳнатӣ банданд: “Дар сурати пайдо шудани баҳсҳо бо корфармоён дар мавриди пардохт нашудани музди меҳнат аз муҳоҷирон хоҳиш мекунем, ба Намояндагӣ муроҷиат намоянд ва дар ҳеҷ сурат ба суроғи нафароне, ки бо гирифтани як қисми маошашон “ҳама мушкилотро ҳал мекунанд”, нараванд”.
Пӯшида нест, ки алҳол зиндагии шумораи зиёди оилаҳо аз маблағи фиристодаи аъзои хонаводаашон, ки дар Русия чун муҳоҷири меҳнатӣ қути лоямут ба даст меоваранд, сахт вобаста аст.
Вале, ҳангоми гузаронидани тадқиқот муайян гардид, ки 40 фоизи ММД-и Тоҷикистонро пули муҳоҷирон ташкил медиҳад
Бонки рушди Осиё дар ҳамкорӣ бо Барномаи тавсеаи СММ ва Озмоишгоҳи таҳқиқотҳои иҷтимоии қиёсӣ гузоришеро нашр кардааст, ки бар асоси он пули фиристодаи муҳоҷирон 40 дарсади маҷмӯи маҳсулоти дохилии (ММД) Тоҷикистонро ташкил медиҳад.
Тибқи ин таҳқиқот, Ӯзбекистон нисбат ба Тоҷикистон ва Қирғизистон пойбандии камтаре ба пули муҳоҷирон дорад. Аммо аз ҷиҳати ҳаҷми маблағ ва теъдоди муҳоҷирон аз ин ду кишвар пешсаф аст.
Бештари мусоҳибон ба муҳаққиқон гуфтаанд, ки онҳо на ба хости худ, балки танҳо аз зарурат ба Русия мераванд ва намехоҳанд онҷо бимонанд.
Солҳи охир ба муҳоҷирати меҳнатӣ дар баробари мардҳо, занону духтарон низ мераванд. Бино ба андешаи коршинос Қумрӣ Субҳонқулова, -“муҳоҷират зану мардӣ надорад, ту бояд ба ҳама кор омода бошӣ. Ман аз соати 7-и субҳ то 2-и шаб, ҳатто то 4–и субҳ кор мекардам. Мушкилии аввал дар Масква ҳоло корёбӣ аст. Бар ивази як рӯзи кори мушкил 300 рубл кор мекардам. То 18 соат кор карда, хаста мешудам. Пойҳоям аз кор мемонданд. Баъди муҳоҷират пойҳоям ҳам дардманд шуданд.”
Муслима Мӯъминова, корманди Раёсати муҳоҷирати меҳнатии Хадамоти муҳоҷирати Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, ки аслан занони аз 21 то 45 сола ба муҳоҷират мераванд. Аксарият занони танҳоянд ва гурӯҳи дигар бошанд, ҳамсарони муҳоҷиронанд, ки барои зиндагӣ дар Маскав пеши шавҳарони худ мераванд. Ҳоло заноне ҳам зиёданд, ки барои аёдати фарзандон ё шавҳарони муҳоҷири худ барои як муддати кӯтоҳ он ҷо мераванд.
Бино ба иттилои Хадамот ҳоло 57 ҳазору 436 нафар занону духтарони тоҷик дар Русия қарор доранд. Занон аксаран дар ин кишвар дар мағозаву ошпазхонаҳо ба ҳайси фаррошу фурӯшанда кор мекунанд. Аммо онҳое ҳам ҳастанд, ки дар канори мардҳо дар сохтмонҳои Россия хиштрезиву деворзанӣ ҳам мекунанд.
Аммо бино ба иттилои охири Раёсати сабти асноди ҳолати шаҳрвандии Маскав, таваллуди фарзанд аз ҷониби занони тоҷик ҳам дар ин кишвар хеле зиёд аст. Ҳамзамон, гоҳу ногоҳ хабарҳое ҳам ба гӯш мерасанд, ки зане аз Тоҷикистон аз тарси пайвандони худ, фарзанди беникоҳашро партофтааст. Таҳлилгарон мегӯянд, занон аз қишри осебпазири муҳоҷирони тоҷиканд ва мавриди табъизу зӯроварӣ қарор мегиранд. Маҳз ба хотири мусоидат ва беҳтар шудани мушкили занони муҳоҷир, соли равон чанде аз созмонҳои кор пешниҳод доштанд, то Ҳукумати Тоҷикистон барномаи махсус оид ба занҳои муҳоҷирро қабул кунад.
Ба андешаи мутахассисони Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳуриии Тоҷикистон аксар занҳо маҳз пас аз шунидани талоқ аз ҳамсарони худ тасмими ба Россия рафтанро мекунанд, чун ба ин ақидаанд, ки танҳо дар муҳоҷират имкони тағйир додани зиндагиашонро доранд.
Бояд қайд намуд, ки дар асоси Низомномаи фаъолият Хадамоти муҳоҷирати Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла, Раёсати Хадамоти муҳоҷират дар вилояти Суғд, сиёсати давлатиро дар соҳаи муҳоҷирати аҳолӣ татбиқ менамояд. Тавассути субъектҳои хоҷагидор, ки ба сафарбаркунии муҳоҷирони меҳнатӣ машғул мебошанд, фаъолиятро дар самти сафарбаркунии муташаккилонаи муҳоҷирони меҳнатӣ ба хориҷа, ташкил ва амалӣ менамояд. Ҳамчунин, дар татбиқи низоми самараноки суғуртаи иҷтимоӣ, тиббӣ ва нафақаи муҳоҷирони меҳнатӣ, иштирок мекунад.
Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба муҳоҷирати меҳнатӣ ба хориҷа мераванд ва бармегарданд, инчунин муҳоҷирати шаҳрвандони хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба ҳисоб мегирад.
Бо намояндагиҳои Вазорат дар хориҷи кишвар, диаспораҳо, ташкилотҳои ҷамъиятӣ ва ҳамватанони бурунмарзӣ дар соҳаи муқарраршудаи фаъолият ҳамкории самарабахш ва ҳамоҳангсозии масъалаҳоро ба роҳ мемонад.
Ба ҳамоҳангсозии масъалаҳои муҳоҷирати меҳнатӣ бо мақсади ташкили фазои ягонаи муҳоҷирати меҳнатии давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил, Созмони ҳамкории иқтисодии Аврупову Осиё ва дигар давлатҳо мусоидат менамояд.
Ба муҳоҷирони меҳнатӣ акнун лозим мебояд, ки қоидаҳои нави будубошро дар Федератсияи Россия риоя намоянд, Сертификати донистани забони русӣ, таърихи он ва қонунгузории он, шиносномаи хориҷӣ, корти муҳоҷират, патент ва шартнома бо корфармо дошта бошанд, инчунин қоидаҳои будубошро риоя намудан талаб карда мешавад. Аз муҳоҷирон хоҳиш карда шуд, ки барои гирифтани маълумоти дақиқ пеш аз сафар барои кор ба Федератсияи Россия, ба бахши Хадамоти муҳоҷират дар вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо муроҷиат намоянд.
Чуноне Талабшо Холиқзод — узви Иттифоқи журналистони Тоҷикистон ва Конфедератсияи байналмилалии журналистон, дар китоби хеш бо номи «Тоҷикон дар Русия» навиштааст: “рӯзгори муҳоҷирон начандон хуб буда, пастию баландӣ, сахтиву шириниҳои зиндагии онҳо дар муҳоҷират ҷой доранд”. Ӯ инчунин беш аз 70 қабристони мусалмонтабори Россияро зиёрат кардааст, ки бисёр тоҷикони беному нишон гумшуда, дар он ҷо дафн шудаанд. Қисме аз хешу табори тоҷиконро бо ҳамин роҳ дарёфт намуданд.
Вай афзуд, ки вазъи муҳоҷирони тоҷик вобаста ба худи муҳоҷир ҳам ҳаст. Агар сатҳи забондонӣ, муттаҳидшавӣ, ҳурмати фарҳангу миллатҳои дигар, касбият бошад, ягон муҳоҷир хор намешавад. Намедонам, аз чӣ бошад, вақтҳои охир депортатсияву берункунии муҳоҷирон бештар мушоҳида мешавад. Аз ин сабаб, рӯҳафтодагии муҳоҷирон ба чашм мерасад, ки озодона ба кор рафта наметавонанд, бо як тарс сафар мекунанду доим дар тарсу ҳарос кор мекунанд. Лекин ба ин нигоҳ накарда, дар Россия то ҳол муҳоҷирон дар ҳама соҳа кору фаъолият доранд.
Ҷиҳати мусбати муҳоҷират ҳамин аст, ки тоҷикон дар муҳоҷират меҳнат карда, ризқу рӯзӣ меёбанд, зиндагиашонро пеш мебаранд. Хурсандибахш аст, ки ҳамватанони мо дар хориҷа қадру қиммат доранд, соҳиби вазифа ҳастанд, мардуми таҳҷоӣ ба онҳо миннатдорӣ баён мекунанд, хоҳ вай варзишгар бошад, хоҳ духтур ва хоҳ корманди милиса. Ҷиҳати манфиаш ин маҳалпарастии тоҷикони мо аст. Ин мутаасифона, дар аксари вилоятҳои Россия ба чашм мерасад, ки сабаби шикасти мардуми муҳоҷир, тоҷикон аст, гӯем ҳам хато намекунем. Онҳо худро ба маҳалҳо ҷудо карда, дар ҳолатҳое ҳатто байнашон задухӯрдҳо мешавад, ки ин шаъну шарафи тоҷиконро паст мекунад. Ман дар он ҷо боз як чизро мушоҳида кардам, раиси ҷамъият шудан байни тоҷикон мисли мусобиқа шудааст. Пештар дар ҳар як шаҳру вилоят як раиси ҷамъият кор мекард, ҳозир бошад 4-5 раиси ҷамъият шудаанд. Ҳамин ҳам фикр мекунам, хуб нест.
Сабаби аслии муҳоҷират зарурати кор кардани маблағ барои хароҷоти рӯзмарраи оила ва харидории маҳсулоти мӯҳлати истифодаашон дарозмуддат, сохтмони манзил, баргузор кардани тӯйҳо ва табобати хешовандону наздикон аст.
Аммо, аксари муҳоҷирони кории тоҷик ба тамоми умр дар Русия монданро хоҳиш надоранд, муҳоҷирати меҳнатии дарозмуддат ва такрорӣ дар ҳар мавсимро ихтиёр мекунанд.
Муҳоҷирони тоҷик барои кор дар Русия бештар шаҳрҳои бузурге чун Маскаву Екатеринбург ва Санкт-Петербургро интихоб менамоянд.
Бо истинод ба созмони Лигаи халқии «Тоҷикон» қайд кардан мумкин аст, ки дар Русия ҳудуди 1,5 млн нафар шаҳрвандони Тоҷикистон зиндагӣ доранд, ки аз ин шумор танҳо 700 — 800 ҳазор нафарашон машғули коранд. «Тоҷикистон кишвари аз ҳама бештар вобаста ба интиқоли маблағҳо аз хориҷи мамлакат аст: муҳоҷирон ба Ватан наздики 4 фоиз аз ҳаҷми Маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ (ММД)-и кишвар маблағ интиқол медиҳанд.
Ба қавли роҳбари Лигаи халқии «Тоҷикон» Каромат Шарифов, дар баробари ин ҳаҷми маблағҳои интиқолдода ҳамагӣ 13 фоиз аз ҳаҷми умумии даромадҳои онҳоро ташкил дода, дигар ҳамаи маблағи боқимонда дар Русия мемонад ва ба таъмини маишату рӯзгори худи муҳоҷирон масраф мешавад.
Дар ҳамин ҳол, бино ба маълумоти Хадамоти федералии муҳоҷирати Русия, то моҳи декабри соли 2015-ум 896 ҳазор нафар шаҳрвандони Тоҷикистон дар қаламрави Русия қарор доштаанд, ки нисбат ба аввали сол тахминан 103 ҳазор нафар камтар аст.
Чун имрӯз, 18-уми декабр – Рӯзи байналмилалии муҳоҷирон аст, барои онҳое, ки дур аз Ватан ва оилаи хеш қарор доранду номи “муҳоҷири меҳнатӣ”-ро гирифтаанд, қабл аз ҳама тани дурусту хотири ҷамъ ва барори кору комёбиҳои беназирро таманно менамоем.
Нет комментариев