Вақте ки моҳи октябри соли 2017 Тоҷикистон намоишгоҳи худро дар шаҳри Тошканд доир намуд, меҳвари чорабиниро қолин бо тасвири ду президент – Эмомалӣ Раҳмон ва Шавкат Мирзиёев ташкил намуд. Онро ба намоишгоҳ намояндагони иттиҳодияи машҳури тоҷикон «Комбинати қолинҳои Қайроққум» (КҚҚ) оварда буданд, дар ин коргоҳ бофтани чунин қолинҳоро аз замони гузашта – шурӯъ аз тасвири Ленин оғоз карда буданд.
«Открытая Азия онлайн» ба ин комбинат омад ва бо таърихи қолин-президентҳо шинос шуд.
Дар намоишгоҳи Тошканд қолин бо акси президентҳои ду давлат дар ҳақиқат мавҷи ҳангомаро ба миён овард: давоми се рӯз, ки ин чорабинӣ доир гардид, дар назди майдончаи «Комбинати қолинҳои Қайроққум» аз субҳ то шом одамони зиёде ҷамъ меомаданд – ҳама мехостанд дар назди ин қолин акс гиранд. Онро дар коргоҳ махсус барои намоишгоҳ ва ҳамагӣ дар як рӯз омода карданд ва танҳо як нусха. Ва вақте ки чорабинӣ ба итмом расид, онро ба ташкилкунандагони намоишгоҳи Тошканд тӯҳфа карданд. Дар худи комбинат алҳол чунин қолин вуҷуд надорад. Аниқтараш:
— Дар раванди истеҳсолот, аслан ду қолин истеҳсол карда мешавад, сипас онро дар дастгоҳи бурранда, аз ҳам ҷудо мекунанд, — мегӯяд сармуҳандиси комбинат Акрам Қосимов. — Агар он нақшу нигори муқаррарӣ дошта бошад – пас ҳамааш хуб, мо ду қолин гирифта метавонем, вале агар он портрет (акс, тасвир) бошад, дар ин сурат қисми дуюм – танҳо инъикоси оина буда, он нуқсондор (брак) ҳисобида мешавад. Ҳоло дар коргоҳ танҳо инъикоси оина боқӣ мондааст.
Маълум шуд, ки қолинҳоро бо тасвири шахсияти намоён дар комбинат аз замони гузашта истеҳсол менамоянд — аз оғози фаъолият ва ин соли 1960 мебошад. Танҳо дар замони шӯравӣ дар ин коргоҳ қолинҳоро бо тасвири Ленин, Маркс ва Энгелс бофта буданд, ҳоло бошад бо портрети президентҳо. Бояд гуфт, ки аз соли 1992 инҷониб ҳар як шахси хоҳишманд метавонад чунин намуди қолинро дар комбинат фармоиш диҳад. Арзиши чунин маҳсулоти лаззатбахшанда гарон нест: қолини ҳаҷмаш як бар як метр таминан 1400 сомонӣ – 150 доллар, аммо барои хотира чӣ қадар хуб! Дар Тоҷикистон қолин-портретҳо қариб дар хонаи ҳар як шахси мансабдор ҳастанд, аммо бино ба андешаи PR-менеҷери коргоҳ Mутриба Худоёрова, ба чунин намуди қолинҳо аз хориҷи кишвар таваҷҷӯҳи бештар зоҳир мекунанд.
— Вақте ки Президенти Русия Дмитрий Медведев буд, комбинати мо дар намоишгоҳи яке аз шаҳрҳои Русия иштирок намуд, мо ба он ҷо қолинро бо тасвири Дмитрий Анатолевич бурда будем, ки дар он ҷо низ шавқу таваҷҷӯҳи зиёд зоҳир карда шуд, — мегӯяд ӯ.
Акс — Rostovnews.net
Бояд зикр намуд, ки қолинҳоро бо тасвири президентҳо танҳо дар Тоҷикистон истеҳсол намекунанд. Масалан, ҳанӯз дар соли 2003 рӯзномаи «Независимая газета» дар бораи як силсила маҳсулот бо тасвири Владимир Путин дар либоси варзишии самбочиён навишта буд, ки дар комбинати қолинҳои Витебск истеҳсол карда буданд. Дар он замон чунин қолинҳо бомуваффақият ба Вологда бурда шудаанд, ки дар он ҷо ба зудӣ ба фурӯш рафтанд. Дар ин ҷо инчунин қолин-портретҳои Александр Лукашенко ва собиқ патриархи Русия — Алексей II истеҳсол карда шуданд, ки ҳамаи онҳо низ маъруф шуданд. Умуман, дар кишварҳои пасошӯравӣ талабот ба ин гуна маҳсулот дар ҳама ҷо мавҷуд аст. Қолинҳои Қайроққум ҳатто ба Италия содир карда шудаанд Комбинати қолинҳои Қайроққум, ба монанди аксарияти корхонаҳои бузурги саноатии Тоҷикистон, дар шимоли кишвар — дар вилояти Суғд ҷойгир шудааст. Он дар шаҳре фаъолият мекунад, ки дар гузашта Қайроққум номида мешуд (номи корхона аз ин ҷост), ҳоло бошад – Гулистон ном дорад.
Қолин бо тасвири президентҳо дар дастгоҳе бофта шудааст, ки дар комбинат тирамоҳи соли 2017 ба кор оғоз намуда буд. Он техникаи Белгия мебошад, дар коргоҳ аз чунин дастгоҳ ҳамагӣ 5 адад аст; азнавсозии парки таҷҳизоти комбинат дар соли 2013 оғоз ёфт.
— Пештар дар коргоҳ дастгоҳу таҷҳизоти Олмонӣ буданд, дар як соат бо онҳо метавонистем то 7 метри мураббаъ маҳсулот истеҳсол намоем, аммо дар дастоҳҳои навъи Белгия – дар як соат то 100 метри мураббаъ барорем, — мегӯяд Қосимов.
«Дар гузашта» — ҳанӯз дар замони Иттиҳоди Шӯравӣ, қолинҳои Қайроққумро дар тамоми ҷумҳуриҳои шӯравӣ ва берун аз он медонистад, барои харидани қолин моҳҳо дар навбат меистоданд, маҳсулоти худро комбинат ба миқдори миллионҳо адад истеҳсол мекард ва шумораи кормандони он 7 ҳазор нафарро ташкил менамуд. Он шаҳраки хурде буд бо истгоҳҳои автобус, ошхона, мағозаҳо, ки ҳоло аз онҳо хеле каме боқӣ мондаанд.
— Ҳоло дар комбинати мо 200 нафар машғули коранд, коргоҳ дар се баст, 24 соат дар як шабонарӯз фаъолият менамояд. Вале шумораи кормандони коргоҳ, на танҳо аз сабаби кам шудани ҳаҷми истеҳсолот дар муқоиса бо даврони шӯравӣ, балки бо сабаби ба автоматизатсияи истеҳсолот гузаштани комбинат мебошад, — мефаҳмонад Худоёрова.
Бояд қайд кард, ки соли 2016 ба шарикони мо аз гурӯҳи медиавии «Азия Плюс» дар комбинат гуфта буданд, ки раванди модернизатсия дар ин ҷо ҳанӯз дар соли 1996 бемуваффақият оғоз ёфта буд. Он вақт корхона қарз гирифт, дастгоҳу таҷҳизоти нав харид ва муҷаҳҳаз намуд, аммо он қарзро пӯшонида натавонист. Рақобат афзоиш ёфт ва молҳои воридотӣ бештар шуданд ва қолинҳои Қайроққум ба ин ҳама тобовар набуда, метавонист пурра аз байн равад. Аммо бо вуҷуди пастравии нишондиҳанда, дар соли 2009, раванди навсозӣ (модернизатсия)-ро дар коргоҳ ба роҳ монданд.
Бино ба суханҳои Худоёрова, комбинати Қайроққум 60 фоизи бозори маҳаллии қолинҳоро ташкил мекунад. Кишварҳои асосии содирот — Қирғизистон ва Русия, вале баъзан фармоиш аз хориҷи дур низ ворид мегарданд.
— Масалан, қолинҳо ҳатто ба Италия ва Амрико низ фиристода шуда буданд, чанде қабл ба ман аз Ҳолланд номае навишта буданд, вале он танҳо фармоишҳои ҳамватанонамон мебошанд, ки дар он ҷо зиндагӣ мекунанд; содироти мунтазам ба Русия ва Қирғизистон мебошад, — мегӯяд Худоёрова.
Ашёи хомро барои маҳсулоташ комбинат худаш истеҳсол менамояд.
Алҳол дар комбинат қолинро аз нахи сунъӣ мебофанд, ки онро аз Туркия ворид карда истодаанд, вале риштае, ки чун асоси қолинҳо истифода мешавад, — табиӣ буда, аз Бангладеш меоваранд.
— Маҳсулоти пашминро дар коргоҳ то соли 2012 истеҳсол мекардем, аммо аз сабаби арзиши баланд доштанаш, талабот ба онҳо кам аст, аз ин рӯ, мо ҳоло истеҳсоли қолинҳои пашминро қатъ намудем, — гуфт Қосимов. Бино ба гуфти ӯ, дар ояндаи наздик комбинат ба давраи пурраи истеҳсоли маҳсулот мегузарад, яъне ашёи хомро барои маҳсулоташ мустақилона худаш мебарорад. Бояд гуфт, ки дар намоишгоҳи Тошканд диққати меҳмонон на танҳо ба қолин бо тасвири президентҳо, балки ба тамоми маҳсулоти комбинати Қайроққум ҷалб гардид.
— Дар Тошканд фурӯхтани маҳсулот бароямон мумкин набуд, вале бо вуҷуди он як зан тавонист, ки мо барояш қолин фурӯшем: ӯ ҳар се рӯз аз субҳ то шом ба намоишгоҳ омада, аз мо хоҳиш кард, ки мо барои ӯ яке аз қолинҳоро фурӯшем, мо хоҳишашро рад мекардем, ниҳоят аз ҷониби Ӯзбекистон воситаи хуб пайдо кард, — мегӯяд Худоёрова.
Дар растаи комбинати Қайроққум, дар ҳақиқат намунаҳои хеле қаноатбахши қолинҳо ба намоиш гузошта шуданд, ҳол он ки нақшу нигори баъзе аз онҳо аз ҷониби ороишгарон (дизайнерон)-и UNIDO — Созмони Милали Муттаҳид оид ба рушди саноатӣ таҳия шудаанд.
Ҳарчанд, дар бозори Тоҷикистон ба чунин нақшу нигорҳои минималӣ талаботи зиёд вуҷуд надорад, бозор маҳсулоти дурахшон ва аҷоиботро мехоҳад, ки онро комбинат истеҳсол менамояд.
Манбаъ: http://theopenasia.net/tj
Нет комментариев