Тавре расонаҳои хориҷӣ хабар медиҳанд, Департаменти кишоварзии ИМА воридоти помидор ва қаламфурро аз чанд кишвари хориҷӣ маҳдуд кардааст, ки ин ба сирояти маҳсулот бо вируси нави ToBRFV аз гуруҳи Tоbamovirus рабт дорад. Кишварҳои ҷаҳон талош бар он доранд, ки назорати давлатии фитосанитарӣ ва карантини растаниро барои ин намудҳои сабзавот пурзӯр намоянд. Зеро вируси нав на танҳо ба растании полезӣ — помидор, балки ба дигар навъҳои маҳсулот ва меваҷот низ таъсир расонида, ҳосилнокиро кам мегардонад.
Хабарнигори АМИТ «Ховар» Фирӯзаи ДАВЛАТ дар ин мавзӯъ бо мутахассисони соҳа суҳбат намуд.
Ходими калони илмии Маркази илмии ҳифзи растаниҳои Академияи илмҳои кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон Бурҳон Уроқов иброз дошт, ки растании помидор ба касалиҳои замбуруғӣ, бактериявӣ ва вирусӣ дучор мегардад. Омили асосии ба бемории вируси TоBRFV дучор гардидани растании полезии помидор ҳашаротҳо, ба монанди ширча, сафедболак, тортакнакҳо ва ғайраҳо мебошанд. Зеро вируси мазкур агар дар як помидор пайдо гардад, таввасути ҳашаротҳо зуд паҳн мешавад. Ҳамчунин вируси TоBRFV ба осонӣ тавасути асбобҳо, даст ва либоси инсон, тавассути хок аз растаниҳо ба растаниҳо мегузарад, зеро он хеле тобовар аст. Ҳатто тавассути гардолудшавӣ аз занбӯри асал паҳн мешавад.
Олимони соҳаи кишоварзӣ яке аз роҳҳои пешгирии вирусро дар нест кардани растаниҳои сироятшуда ва риояи чорабиниҳои қатъии безараргардонӣ барои кормандони гармхонаҳо, безараргардонии асбобҳо, шустани дастон ва пойафзол пеш аз ворид ва хориҷ шудан аз гармхонаҳо медонанд.
Ходими калони илмии Маркази илмии ҳифзи растаниҳои Академияи илмҳи кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон Бурҳон Уроқов барои пешгирӣ ва бартараф кардани вирус ҳамзамон чунин тавсия медиҳад:
— дар як замин паи ҳам се сол кишти помидоро ба роҳ мондан лозим нест, бояд замин киштгардон шавад;
— дар сурати сироят ёфтани ин ё он растанӣ он ва дигар растаниҳои атрофашро бояд нест намуд;
— аз нуриҳои минералӣ истифода бояд бурд;
— тухмӣ бо истифодаи марганисоф (перманганат ё намаки калий) бояд безарар гардонида шавад.
Агар маҳсулот ба вируси мазкур мубтало гардида бошад, дар ҳолати нашъунамо 70 фоизи ҳосили он нобуд мешавад
Ба хулосаи олимони кишварҳои хориҷа, TоBRFV ба воситаи тухмиҳо интиқол дода намешавад, аммо олимон ба ин ҳолат низ кафолат намедиҳанд. Вируси помидор хеле ҷонсахт аст ва метавонад муддати тӯлонӣ ҳатто бе растанӣ дар анборҳои нигоҳдории маҳсулот, дар таркиби хок ё дигар ашё муддати дуру дароз боқӣ бимонад. Аз ин рӯ, безараргардонии пурраи таҷҳизот ва киштгардон тавсия дода мешавад.
Профессори итолиёвӣ Уолтер Давино дар ВАО чунин изҳори назар кардааст: «Ин вирус хеле хатарнок аст, зеро он бо чанд роҳ паҳн мешавад. Дар робита байни ҳар як гармхона ва кормандон эҳтиёткор будан муҳим аст. Далелҳо мавҷуданд, ки вирус метавонад тавассути тухмиҳо низ гузарад».
Аз TоBRFV ягон зарар ба саломатии инсон маълум нест. Он бештар ба растаниҳо таъсир мерасонад.
Манбаъ АМИТ «Ховар»
Нет комментариев