Мактабу маориф аз азал самти афзалиятноки ҷомеа ва давлату ҳукумат маҳсуб мешавад. Зеро, таълим гирифтану тарбия намудани насли наврас ва ҷавонон, ки ояндасози ҷомеа мебошанд, хеле муҳим аст.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон борҳо зикр намудаанд: “Ҷомеае, ки ба аҳли маориф, ба устод – омӯзгор, зиёӣ эҳтиром намегузорад, ба пешрафт муваффақ шуда наметавонад”.
Маориф – ин раванди таълиму тарбия ба манфиати шахс, ҷомеа ва давлат мебошад. Таълим — фаъолияти муштараки падару модар, омӯзгор ва муассисаи таълимӣ барои ташаккули кӯдак, такмили истеъдод, маҳорат, малака ва қобилияти фикрию ҷисмонии ӯст. Тарбия бошад, раванди мақсадноки ба воя расонидани кӯдак аз ҷониби падару модар, муассисаи таълимӣ, ҷомеа ва ба зиндагии мустақилона омода намудани ӯ мебошад. Таҳсилот — раванди муттасили таълиму тарбия, ки ба инкишофи хуби маънавӣ, зеҳнӣ, фарҳангӣ, ҷисмонӣ ва салоҳияти касбии шахс равона карда шудааст. Таълимгирандаю тарбиятгирандагон ин хонандагон, донишҷӯён, аспирантон маҳсуб мешаванд.
Давлат барои амалӣ гардонидани сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф низоми маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил намуда, фаъолияти онро ба таъмини ҳуқуқи шаҳрвандон ба таҳсил равона мекунад. Бо ҳадафи рушди ин соҳа ҳамоҳангсозии фаъолияти вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро таъмин менамояд.
Давлат ба шаҳрвандони Тоҷикистон, новобаста ба миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ ва молумулкӣ ҳуқуқ ба таҳсилро кафолат медиҳад. Ҳамчунин, ба шаҳрвандони кишвар таълими ҳатмии умумии асосии ройгонро дар муассисаҳои таълимии давлатӣ кафолат додааст.
Забони асосии таҳсил дар муассисаҳои таълимии ҷумҳурӣ забони тоҷикӣ мебошад.
Давлату ҳукумат ба шаҳрвандон интихоби забони таҳсилро кафолат дода, ба забони давлатӣ ва дар маҳалҳои сукунати сернуфуси миллатҳои дигар, дар доираи имконоти мавҷудаи соҳаи маориф, ба забони модарии онҳо гирифтани таҳсилоти умумиро таъмин менамояд.
Мусаллам аст, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатӣ, муштарак ва байналмилалӣ фаъолият мекунанд.
Барои шаҳрвандони мамлакат таълими умумии асосӣ (9-сола) ҳатмӣ аст.
Таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумии давлатӣ метавонад дар баробари таҳсили ройгон бо хоҳиши падару модари хонандагон дар асоси шартномаи тарафайн пулакӣ бошад.
Таҳсилоти миёнаи касбӣ бошад, бо ҳадафи гирифтани таҳсилоти миёнаи касбӣ ташкил карда мешавад. Шаҳрвандон баъди хатми муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии асосӣ, миёнаи умумӣ ва ибтидоии касбӣ ҳуқуқи гирифтани таҳсилоти миёнаи касбиро доранд. Чунин намуди таҳсилот дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи касбӣ (коллеҷҳо) амалӣ карда мешаванд.
Таҳсилоти олии касбӣ дар Тоҷикистон бо мақсади гирифтани таҳсилоти олии касбӣ ташкил карда мешавад. Довталабон ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ баъди хатми муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ, ибтидоии касбӣ ва миёнаи касбӣ қабул карда мешаванд. Ин навъи таҳсилот дар донишгоҳҳо, академияҳо, донишкадаҳо амалӣ карда мешавад. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ давлатӣ ва ғайридавлатӣ, байналмилалӣ ва муштарак мешаванд.
Ҳамзамон, феълан дар Тоҷикистон таҳсилоти иловагӣ бо мақсади қонеъ гардонидани талаботи шахс, ҷомеа ва давлат дар асоси барномаҳои иловагии таълимӣ ва хизматрасонии иловагии таълимӣ сурат мегирад. Ин намуди таҳсилотро ҳар шахс дар муассисаҳои таълимӣ ва баъд аз хатми муассисаҳои таълимӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ соҳиб шуда метавонад.
Муассисаҳои таълимӣ раванди таълиму тарбияро тибқи стандартҳои давлатии таҳсилот, нақшаву барномаҳои таълимӣ ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи маориф амалӣ менамоянд.
Дар муассисаҳои таълимӣ раванди таълиму тарбия дар асоси эҳтироми тарафайн миёни таълимгирандагон, омӯзгорон ва дигар кормандон амалӣ карда мешавад. Дар муносибат бо таълимгирандагон истифодаи усулҳои зӯроварии ҷисмонӣ ва таъсири равонӣ манъ аст. Дар ин раванд роҳбарони муассисаҳои таълимӣ, омӯзгорон ва дигар кормандон барои таъмини бехатарии ҳаёт ва саломатии таълимгирандагон, инчунин риояи меъёрҳои санитарию гигиенӣ масъул мебошанд.
Муайян ва таъмин намудани рушди соҳаи маориф ҳамчун самти афзалиятноки сиёсати иҷтимоии давлатӣ, таъмин кардани роҳбарии самараноки соҳаи маориф ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешавад.
Ин буд, ки дар даврони соҳибистиқлолии кишвар соҳаи маориф хеле рушд карда, шогирдони арзандаву шоистаи замонро ба камол расонидааст. Маҳз чунин инсонҳои соҳибмаърифат имрӯзҳо Ватанамонро обод ва боиси ташаккули ҷомеа мегарданд.
Ба ин хотир, таҳти унвони «Рушди маорифи тоҷик дар даврони Истиқлолият» аз ҷониби Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо Ташкилоти ҷамъиятӣ — байналмилалии фонди «Диалоги Авруосиё» конфронси ҷумҳуриявӣ ташкил ва гузаронида шуд. Он дар Китобхонаи миллии Тоҷикистон доир гардид. Дар чорабинӣ шоирону нависандагон, олимону муҳаққиқон, таърихшоносон ширкат намуда, доир ба рушди соҳаи маориф ва баланд бардоштани савияи дониши ҷавонони имрӯза, пос доштани ёдгориҳову анъаноти ниёгон ва дигар масъалаҳо маърӯзаҳо қироат намуданд. Гуфта шуд, ки нигоҳ доштани забони давлатӣ қарзи фарзандии ҳар як фард ба шумор меравад ва баҳри ҷаҳонӣ гардонидану боз ҳам муаррифгар намуданаш корҳои зиёде бояд, ки ба анҷом расонида шавад. То имрӯз бо ин забон асарҳои пурмазмуни сатҳи ҷаҳонӣ, шеъру таронаҳо, афсонаву дигар маводи хониш эҷод гардидаву ба табъ расидаанд. Ҳамчунин, дар доираи баргузории конфронси мазкур муаррифии китобе бо номи «Маориф – гарави пешравии ҷомеа», ки дар партави асарҳои оояи илимону мутафаккирони шинохта омода ва чоп шудааст, доир шуд.
Феълан дар Тоҷикистони соҳибистиқлол даҳҳо донишгову донишкада, коллеҷу литсейҳо ва садҳо мактабҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ ҳазорҳо ташнагони илму донишро ба оғӯши гарми хеш гирифтаанд.
Бигзор, ки насли наврасу ҷавонони Тоҷикистони муосир минбаъд боиси ифтихори Ватан ва ободкунандагону созандагони воқеии мамлакат бошанд. Донишу саводи гирифтаи хешро аз устодони макотиб дар амал татбиқ намудаву боиси сарбаландии онҳо гарданд.
Нет комментариев