Хадамоти матбуоти Бонки миллии Тоҷикистон иттилоъ дод, ки дар моҳи январи соли 2016, ҳаҷми бақияи умумии қарзҳо дар муқоиса ба ҳамин моҳи соли гузашта 21,8 фоиз афзуд, ки ба ҳисоби маблағ 12 миллиону 61 ҳазор сомониро ташкил намуд.
Аз ин маблағ 4 миллиону 933 ҳазор сомонӣ ё 40,9 фоизро қарзҳои кӯтоҳмуддат ва 7 миллиону 128 ҳазор сомонӣ ё худ 59,1 фоизро қарзҳои дарозмуддат ташкил медиҳанд. Дар баробари ин, ҳаҷми қарзҳои додашуда назар ба аввали моҳи соли қаблӣ 631 миллион сомонӣ афзуд.
Дар баробари ин суръати баланди зиёдшавии бақияи умумии пасандозҳо дар ташкилоти қарзии мамлакат дар нахустин моҳи соли равон баръало ба назар мерасад. Бақияи пасандозҳо дар охири моҳи январи соли равон 9 миллиону 492 ҳазор сомониро ташкил намуда, нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 43 фоиз афзуд. Агар ба таркиби бақияи пасандозҳо назар андозем, маълум мегардад, ки 39,3 фоиз ё 3 миллиону 727 ҳазор сомониро пасандозҳои шахсони ҳуқуқӣ ва 60,7 фоиз ё 5 миллиону 765 ҳазор сомониро пасандозҳои шахсони воқеӣ ташкил медиҳанд.
Вале, инҷо сухан танҳо дар бораи афзоиши ҳаҷми умумии маблағи қарздиҳиву пасандоз меравад. Хоҳ-нохоҳ саволҳое ба миён меоянд, ки “Фоизи солонаи қарзи пешниҳоднамудаи бонкҳо чӣ гуна аст?”, “Шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ бо чанд фоизи солона маблағашонро дар бонкҳо чун пасандоз мегузоранд?”.
Барои посух ҷустан ба ин ва дигар саволҳо маводи мултимедиявии мо маълумоти дақиқ ва саривақтӣ медиҳад.
Қаҳрамони маводи мо сокини шаҳри Хуҷанд Ҷамшед Расулов мебошад, ки чанде қабл аз ҶСК “Бонки Эсхата” ба миқдори муайян қарзи дарозмуддат гирифтааст.
Ҷ.Расулов: Дар оғози моҳи феврал аз ҶСК “Бонки Эсхата” ба миқдори муайян бо асъори хориҷӣ (доллар) қарзи дарозмуддат гирифтам. Ҳадафи қарз гирифтанам харидани мошини сабукрав мебошад. Зеро, шояд таъсири бӯҳрони иқтисодӣ бошад, арзиши мошин дар бозори мошинфурӯшӣ поён фаромадааст. Фикр мекунам, ки қарзро бо фоизи пасттар, яъне 9 фоизи солона гирифтам ва бовар дорам, дар вақти муайяншуда онро бармегардонам.
Коршинос, сардори шӯъбаи ахбори иқтисодӣ ва омори Шӯъбаи минтақавии Бонки миллии Тоҷикистон (БМТ) дар шаҳри Хуҷанд Фирӯз Наҷмиддинов мегӯяд, ки дар ҳақиқат фоизҳои миёнавазни қарзҳо дар моҳи январи соли равон бо пули миллӣ 24,7 фоизи солона ва бо асъори хориҷӣ 20,19 фоизи солонаро ташкил намуд. Фоизи қарзҳои додашуда нисбат ба моҳи январи соли гузашта бо пули миллӣ 1,8 банди фоизӣ ва бо асъори хориҷӣ 3,5 банди фоизӣ паст шудааст.
Масалан, ҶСК “Бонки Эсхата” дар ин давра қарзи дарозмуддати истеъмолӣ (барои як сол) бо пули миллӣ то 1 ҳазор доллари амрикоӣ бо эквиваленти сомонӣ 42 – 40 фоизи солона ва то 3 ҳазор доллари амрикоӣ бо эквиваленти сомонӣ 40 – 38 фоизи солона пешниҳод кардааст. Қарзи дарозмуддат бо асъори хориҷӣ то 1 ҳазор доллари амрикоӣ 34 – 32 фоизи солона ва то 3 ҳазор доллари амрикоӣ 30 – 28 фоизи солона пешниҳод намудааст.
Барои қарзи тиҷоратӣ (рушди тиҷорат) бо пули миллӣ то 1 ҳазор доллари амрикоӣ бо эквиваленти сомонӣ 38 – 36 фоизи солона, то 3 ҳазор доллари амрикоӣ бо эквиваленти сомонӣ 28 – 26 фоизи солона ва аз 3 то 20 ҳазор доллари амрикоӣ бо эквиваленти сомонӣ 26 – 24 фоизи солона пешниҳод кардааст.
Дар давлатҳои ҳамсояи Осиёи Марказӣ ин ҳолат, яъне пешниҳоди қарзҳои кӯтоҳмуддат ва дарозмуддат чӣ гуна аст?
Ҳамон тавре аз инфографика маълум гардид, бо вуҷуди таъсири бӯҳрони молиявӣ ба бонкҳои Тоҷикистон, Қазоқистон ва Қирғизистон роҳбарияти бонкҳо ҳамоно чун солҳои қаблӣ, бо ҳадафи пешбурди фаъолият дар соҳаҳои мухталифи хоҷагии халқ ба шаҳрвандон бо фоизҳои муайян қарзҳои дарозмуддат ва кӯтоҳмуддат пешниҳод карда истодаанд.
Тибқи маълумоти оморӣ, ҳаҷми қарзҳои хурди додашуда дар моҳи январ нисбат ба ҳамин давраи соли 2015 ба андозаи 7,5 фоиз зиёд шудааст. Аз ҷумла, 91 млн сомонӣ ба ноҳияҳои дурдасти кӯҳистон қарзҳои хурд дода шудаанд, ки афзоиши он нисбат ба январи соли гузашта 2,7 фоизро ташкил медиҳад.
Додани қарзҳои кӯтоҳмуддат ва дарозмуддат бо фоизҳои нисбатан паст як тарафи масъала бошад, тарафи дигари масъала, баланд шудани фоизҳо барои пасандозҳои шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ мебошад, ки қисми дуюми маводамон доир ба он маълумот медиҳад. Танҳо дар моҳи январи соли 2016-ум бо вуҷуди таъсири бӯҳрони молиявӣ шаҳрвандон ба бонкҳо маблағи баризофаи хешро пасандоз намуданд. Бақияи пасандозҳо дар охири моҳи январи соли равон 9 миллиону 492 ҳазор сомониро ташкил намуда, нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 43 фоиз афзуд.
Ман сокини шаҳри Хуҷанд Наргиза Алиева, ҳафтае қабл маблағи баризофаи худро бо пули миллӣ бо 20 фоизи солона ҳамчун пасандоз ба ҶСК “Бонки Эсхата” гузоштам. Фоизе, ки бароям пешниҳод карданд, манро қаноатманд мекунад. Зеро, фикр мекунам, ки нисбат ба дигар бонкҳо фоизи баландтарин аст. Ният дорам, ки пас аз як сол маблағамро бозпас гирифта, фарзандамро хонадор мекунам.
Коршинос, сардори шӯъбаи ахбори иқтисодӣ ва омори Шӯъбаи минтақавии Бонки миллии Тоҷикистон (БМТ) дар шаҳри Хуҷанд Фирӯз Наҷмиддинов мегӯяд, ки дар ҳақиқат бақияи пасандозҳо дар охири моҳи январи соли равон 9 миллиону 492 ҳазор сомониро ташкил намуд, ки ин нишондод нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 43 фоиз зиёд аст. Агар ба таркиби бақияи пасандозҳо назар андозем, маълум мегардад, ки 39,3 фоизро пасандозҳои шахсони ҳуқуқӣ ва 60,7 фоизро пасандозҳои шахсони воқеӣ ташкил доданд. Фоизи қарзҳои додашуда нисбат ба моҳи январи соли гузашта 1,7 банди фоизӣ баланд шудааст. Шояд яке аз сабабҳои ҷалби таваҷҷӯҳи мизоҷон ба пасандозгузорӣ низ маҳз баландшавии фоиз бошад. Масалан, ҶСК “Бонки Эсхата” пасандози шаҳрвандонро бо пули миллӣ бо 20 фоизи солона, Филиали минтақавии “Тоҷиксодиротбонк” дар шаҳри Хуҷанд бо 16 фоизи солона ва Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон «Амонатбонк» бо 16 фоизи солона бо пули миллии сомонӣ қабул карданд ва карда истодаанд. Бо асъори хориҷӣ бошад, ҶСК “Бонки Эсхата” пасандози шаҳрвандонро бо 11 фоизи солона (нисбат ба соли 2015-ум 4 фоиз паст), Филиали минтақавии “Тоҷиксодиротбонк” дар шаҳри Хуҷанд бо 14 фоизи солона ва Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон «Амонатбонк» бо 11 фоизи солона бо пули миллии сомонӣ қабул карданд ва мекунанд.
Дар давлатҳои ҳамсояи Осиёи Марказӣ ин ҳолат, яъне фоизи қабули пасандозҳои шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ чӣ гуна аст?
Ҳамон тавре аз инфографика маълум гардид, бо вуҷуди таъсири бӯҳрони молиявӣ ба бонкҳои Тоҷикистон, Қазоқистон ва Қирғизистон ҳамоно чун солҳои қаблӣ, бо ҳадафи зиёд намудани маблағҳои хеш шаҳрвандон бо миқдор ва бо фоизҳои муайян бо пули миллӣ ва асъори хориҷӣ маблағашонро чун пасандоз гузоштанд.
Хулоса, дар давоми ду моҳи охири соли 2016-ум аз сабаби паст шудани фоизҳои қарзҳо ва баландшавии фоизи пасандозҳо дар бонкҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон афзоиши назарраси гирифтани қарзҳо ва гузоштани пасандозҳо аз ҷониби шаҳрвандон, яъне, шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ мушоҳида карда мешавад. Дар масъалаи қарзгирӣ 1,8 банди фоизӣ (бо пули миллӣ) ва 3,5 банди фоизӣ (бо асъори хориҷӣ) паст шудааст ва дар масъалаи пасандоз 1,7 банди фоизӣ баланд шудааст. Бино ба иттилои хадамоти матбуоти Бонки миллии Тоҷикистон, фоизи миёнавазни пасандозҳо дар моҳи сипаришуда (январ) бо пули миллӣ 16,9 фоиз ва бо асъори хориҷӣ 10,61 фоизи солонаро ташкил намуд.
Нет комментариев