Тамоили бадшавии вазъи экологӣ хоси танҳо давлатҳои мутараққии ҷаҳон нест. Албатта ба дараҷаи баланди истехсолоти саноатии чунин мамлакатҳо ногувории бештари экологӣ мувофик меоянд, вале ҳамбастагиву робитаи сайёравӣ сабаби тагйироти муҳити зисти мо низ мегардад. Ғайр аз ин омилҳои зиёди дохилӣ ба дигаршавии шароити маҳал сабабгоранд. Масалан, то солҳои 70-ум ба ҳар сари аҳолии ҷумҳурии 0,15 га замини обёришаванда, вале ҳоло 0,11 га чунин замин мувофиқ меояд. Дар обҳои зеризаминӣ пайвастагиҳои нитроген одатан дар шакли нитратҳо, нитритҳо ва ионҳои аммониӣ ба қайд гирифта мешаванд. Партовҳои моддаҳои заҳрнок ба атмосфера аз ҳисоби корхонаҳои саноатӣ (64%), ба вуҷуд моеяд.
Сабабҳои асосии ифлосшавии ҳавои шаҳр нақлиёти автомобилӣ (аз 53% то 70%) аст. Солҳои 80-ум ифлосшавии атмосфераи ш. Душанбе то андозае буд, ки онро ба шаҳри азиме чун Ню-Йорк муқоисанашаванда меҳисобиданд. Тамоили ба атмосфера камтар воридшавии газҳои заҳрнокро дар шароити Тоҷикистон бо он шарҳ додан мумкин аст, ки аз як тараф раванди технологии истеҳсолот такмил дода шуда аз тарафи дигар ҳаҷми худи истеҳсолоти саноатӣ назаррас коҳиш ёфта буд. Муқаррар карда шудааст, ки сабаби қобили истифода набудани оби дарёҳои Сир, Кофарниҳон, Вахш ба онҳо воридшавии поёнобҳои заминҳои обёришуда, заводу хоҷагиҳои деҳқонӣ, фермаҳои чорво ва ғайра мебошанд. Истифодаи бенизоми поруҳои минералӣ, заҳрҳои кимиёви партовҳои саноативу маишӣ ва комплексҳои чорводорӣ сабаби аз меъёр бештар ифлосшавии обҳои зеризаминӣ низ мегардад. Манбаъҳои азимтари партовҳои заҳрнок заводи ш. Турсунзода, Итиҳодияи истеҳсолии «Тоҷикхимпром», заводи поруҳои минералии Вахш, Иттиҳодияи истеҳсолии «Тоҷиксемент» ва ғайра мебошанд. Дар ҷумҳурй ҳоло низоми муайяни ҷамъ намудану истифодаи такрории партовҳо мавҷуд нест, иқтидори илмии мавҷуда самаранок истифода намешавад, назорати давлатии экологӣ беҳбудӣ металабад.
Нет комментариев