Сабзӣ зироати дусола буда, пояаш 30-70 см қад мекашад. Ба оилаи чатргулҳо мансуб аст. Гулаш дуҷинса аст. Бехмевааш дарозрӯя буда, аз вазнаш 30 то 300 г мешавад. Ранги бехмевааш норанҷии сурх, зард аст. Ба сифати хӯрокворӣ сабзӣ аз замонҳои қадим истифода мешавад. Дар мамолики Аврупо сабзиро аз асри 14 парвариш мекунанд. Дар таркиби сабзӣ 9,5-15% сахаридҳо, 1,1% моддаҳои нитрогенӣ, ҳамчунин флаваноидҳо, клетчатка, моддаҳои пектинӣ, витаминҳо, каротиноидҳо мавҷуданд. Муқаррар шудааст, ки витаминҳо дар таркиби сабзии сурх бештар мебошанд. Дар таркиби тухми сабзИ 1-1,6% равғани эфир мавҷуд аст. Сабзӣ ба миқдори зиёд микроэлементҳо низ дорад.
Аҳамияти сабзӣ барои инсон ниҳоят калон аст. Онро ҳам дар намуди хом ва ҳам пухта истеъмол мекунанд. Сабзӣ ба таомҳои гуногун илова карда мешавад. Оби сабзӣ ва мураббои сабзигӣ таъми хеле гуворо дорад.
Аҳамияти сабзӣ дар тибби халқӣ.
Табибони халқӣ ба сифати даво бехмева ва тухми сабзиро истифода мебаранд. Сабзӣ дар шакли тару тоза кор фармуда мешавад. Аз он ҳар гуна нӯшокӣ истеҳсол мекунанд ва дар мавриди муолиҷаи бемориҳои гуногун кор мефармоянд. Табибони халқӣ сабзиро ҳангоми табобати бемории зардпарвин, маризиҳои ҷигар (гепатитҳои шадид ва музмин) ва бемории шабкурӣ тавсия медиҳанд. Хусусан сабзӣ барои табобати зардаҷӯш ва қабзияти шикам нафъи калон дорад. Ба беморони гирифтори илтиҳоби меъда ва захми меъда оби сабзӣ тавсия дода мешавад (ним истаконӣ рӯзе 3 маротиба 15-20 дақиқа пеш аз хӯрок). Оби сабзиро ҳамчун доруи мусҳил (дарунрон) низ тавсия медиҳанд. Бо ин мақсад онро ба ҳаҷми 160-300 мл пеш аз хӯрок истеъмол кардан лозим аст. Бо оби сабзӣ яра ва ҷойҳои сӯхтаи пӯстро тоза мекунанд. Оби сабзиро якҷоя бо зардии тухм (1:1) ё асал ба пӯсти хушк ва кафида мемоланд. Он пӯстро ботароват гардонида, захмҳоро ба ҳам меорад, наракро нест мекунад. Тухми сабзӣ, хусусан сабзии даштӣ давои хуби қабзияти шикам ва бемории санги гурда аст. Оби баргҳои тару тозаи сабзиро дар мавриди табобати нейродерматитҳо, экзема ва диатез истифода мекунанд.
Сабзӣ дар тибби қадим
Дар тибби қадим сабзӣ яке аз ғизоҳои маъмули парҳезӣ ва шифобахш ба шумор мерафт. Дар бораи хусусиятҳои шифобахшии он Дисқуридус (Деоскорид) навиштааст. Ба сифати даво сабзӣ ва барги онро кор мефармуданд. Табиати бехмеваи сабзӣ гарм аст. Мувофиқи тавсифи Абӯалии Сино решаи сабзии даштӣ кори меъдаро устувор гардонида, ҳангоми плеврит сурфаи кӯҳна ва истисқо (водянка) нафъ дорад. Агар ба болои захми қарасон (гангрена) сабзиро бо баргаш куфта банданд, фоида меорад. Тухми сабзӣ дамшавии шикамро бартараф сохта, пешобро меронад. Сабзӣ, хусусан сабзии даштӣ дар шакли шамъча ҳайзро ронда, ҷараёни ҳамлро осон месозад. Мувофиқи маълумоти Муҳаммад Ҳусайни Шерозӣ сабзӣ табиатро нарм сохта (сафро, савдо ва ғайра) суддаҳои ҷигарро мекушояд, кори меъдаро тақвият мебахшад. Сабзӣ ҳангоми бемориҳои меъда, ҷигар, сандуқи сина, хориҷ кардани санги гурда ва пешобдон манфиат бахшида, таъсири шошаронӣ дорад. Онро ҳангоми бемориҳои шуш низ истифода мекунанд. Мураббои сабзӣ зудҳазм буда, дар вақти бемории истисқо (водянка) нафъ дорад. Он якҷоя бо асал кори рӯдаҳоро ба тартиб медарорад.
Сабзӣ дар тибби имрӯза
Дар тибби илмӣ сабзӣ ва оби онро ҳамчун давои сервитамин барои табобати А-гиповитаминозҳо тавсия медиҳанд. Сабзӣ механизмҳои муҳофизатии организмро низ баланд мебардорад. Бинобар ин оби сабзиро духтурон бисёр вақт барои табобати гепатити музмин ва шадид, камхунӣ, ҳамчунин баъди ҷарроҳӣ ва бемориҳои кӯдакона тавсия медиҳанд. Ба занҳои ҳомила ва кӯдаки ширхорадор сабзӣ аҳамияти калон дорад. Он сабзишу инкишофи кӯдакро ба эътидол меорад. Ба сифати ғизои парҳезӣ метавон мураббои сабзигӣ ва схуриши аз он тайёр кардаро тавсия дод. Хусусан оби сабзӣ нафъи зиёд дорад, зеро дар таркиби он бисёр витаминҳои зарурӣ маҳфуз аст. Муқаррар шудааст, ки ҷӯшоби тухми сабзии даштӣ таъсири талхаронӣ дорад. Дар сурати истеъмол кардани ҷӯшоби он (100 мл рӯзе 3 маротиба) дар беморон нишонаҳои диурез (серпешобӣ) нест шуда, ҳолати умумии бемор беҳтар мегардад, ҳарорати бадан паст мефарояд.
Аз тухми сабзии даштӣ экстракти даукарин ба даст дароварда шудааст, ки флавоноидҳои зиёд дорад. Онро барои табобати иллати рагҳо кор мефармоянд. Таъсири таскинбахш ва васеъсозии рагҳоро низ доро мебошад. Доруро дар шакли қурс (таблетка) истеҳсол мекунанд. Тарзи истифода: 1 қурсӣ рӯзе 3-5 маротиба 30 дақиқа пеш аз хӯрок. Бояд фаромӯш накард, ки хурӯҷи бемории зиқи дил (стенокардия) зери таъсири ин дору рафъ намешавад. Даукарин мубодилаи моддаҳоро дар дохили мушаки дил беҳтар сохта тангшавии рагҳоро пешгирӣ мекунад. Хуруҷи стенокардияро одатан бо доруҳои дигар бартараф сохта, сипас даукаринро таъйин мекунанд. Тарзи истифода: 5 қошуқ (50-60 г) тухми сабзии даштиро гирифта, ба 5 истакон оби ҷӯш андозед ва 10-12 соат дар ҷои гарм даҳони зарфро пӯшида нигоҳ доред (зарфро бо ягон латта печонед беҳтар аст). Сипас даворо полонида гиред ва рӯзе 1 истакони 3-4 маротиба нӯшед. Барои афтондани санги гурда ва бемории фишори хун манфиат дорад.
Нет комментариев