БУЗ , моиз, ҳайвонест хонагии нуфтсум. Бино ба таснифоти зоологӣ ба гурӯҳи ширхурон (оилаи ковокшохон) мансуб аст. Буз яке аз аввалин ҳайвонҳои хонагист. Аксар олимон бузҳои ҳозираи ваҳшии безоаровӣ — позаҳр, морхур ва Бузи мунцаризи «ибтидоӣ»-po аҷдоди Бузи хонагӣ меҳисобанд. Дар Тоҷикистон 2 намуди бузи ваҳшӣ: нахҷир ва морхур вомехӯрад.
Маълумотҳои бостоншиносӣ оид ба боқимондаҳои ҳайвонот, тасвироти рӯисангии асри санг ва бозёфтҳои аз ноҳияҳои гуногун пайдокарда шаҳодат медиҳанд, ки бузпарварӣ 8 ҳазор сол муқаддам вуҷуд дошт. Буз нигоҳубини зиёдеро талаб намекунад ва ба касалиҳои сил, хоришак, нағзак, тоун, трипаносомоз кам гирифтор мешавад. Бинобар ин буз дар баъзе ноҳияҳои Африқо ягона ҳайвони хонагӣ аст. Буз нисбат ба дигар чорвои хоҷагии қишлок барои дар чарогоҳ парвариш кардан бештар мувофиқ мебошад.
Бинобар хуб инкишоф ёфтани аъзои ҳозима буз растаниҳои гуногунро хӯрда, хӯрокиҳои аз 27 то 64 фоиз клетчаткадорро ҳазм мекунад. Вояи хӯроки бузҳои вазни зиндаашон 30—35 кг бояд 0,90—1,32 воҳиди хӯрокӣ, 1,25—1,35 кг моддаҳои хушк, 80— 100 кг протеини ҳозим, беда, хасбеда, ярмаи ҷуворимакка, хӯрокиҳои омехта ва ғайраро дошта бошад. Рамаи бузро барои нест кардани буттаю паттазори заминҳои киштбоб ва каяалҳо истифода мебаранд. Буз ба шароити гуногуни экологӣ зуд мутобиқ мешавад ва аз ин рӯ дар тамоми мамлакатҳои ҷаҳон онро мепарваранд. Маҳсулоти асосии буз пашм, гӯшт ва тибит аст.
Буз ҳайвони зудрас мебошад. Тақаҳои хуб нигоҳубиншударо дар 5—6-моҳагӣ барои гӯшт мекушанд. Вазни зиндаи модабузи болиғ 40—60, тақааш 60— 65 (баъзан то 105) кг мешавад. Буз 9—10, баъзан то 17 сол умр мебинад. Онро дар хоҷагӣ 7—9 сол истифода мекунанд, сипас 6арои истеҳсоли гӯшт месупоранд. Буз дар 5—8 моҳагӣ қобилияти ҷуфтшавӣ дорад, вале аз 14—18-моҳагӣ барвақттар ҷуфт кардан, сабаби бузғолаҳояш майдаву лоғар таваллуд мешаванд. Давраи ҳамлаш 2, баъзан 5 бузғола таваллуд мекунад.
Нет комментариев