Нахустин чароғаки раҳнамо соли 1868-ум дар шаҳри Лондон, дар назди бинои парлумони Британия пайдо шудааст. Онро мутахассиси ин соҳа Найт кашф кардааст. Аввалин чароғакҳои раҳнаморо дастӣ идора мекарданд. Онҳо аз ду бол иборат буданд. Яке аз болҳои чароғак дар ҳолати уфуқӣ қарор дошт ва он маънои «исто»-ро ифода мекард. Боли дуюми чароғаки раҳнамо кунҷи 45 градусро дошт, ки маънои «оҳиста ҳаракат кун»-ро мефаҳмонид. Бо баробарии ғуруби офтоб аз чароғакҳои гази моеъ низ истифода мебурданд. Он бонги ранги сурх ва сабзро медод. Чароғаки раҳнаморо барои идора кардани ҳаракати пиёдагард дар роҳ истифода мебурданд. Бонги баланди он бошад, барои автомобилҳо ва воситаҳои нақлиётӣ пешбинӣ гардида буд. Хуллас, монанди имрӯз то даме, ки пиёдагардон ҳаракат мекарданд, автомобилҳо таваққуф менамуданд. Тақрибан пас аз як соли пайдо шудани чароғаки гази моеъ он таркида, як нафар корманди пулисро, ки кори чароғакҳоро идора мекард, захмӣ намуд.
Нахустин чарғаки раҳнамои барқиро дар соли 1912-ум Лестер Вайр аз Иолоти Муттаҳидаи Амрико ихтироъ кардааст. Ин чароғаки раҳнамо аз ду косачаи гирдашакли рангҳои сурху сабз дошта иборат буд. Вале ин ихтироот патентӣ нагардида буд.
Оё медонед, ки барои чӣ қоидаи ҷидии пайдарҳамии бонгҳои чароғаки раҳнамо тавассути ранги сурх аз боло, ранги зард аз мобайн ва ранги сабз аз поён муқаррар карда шуда буд? Ин амал барои он пешбинӣ шуда буд, ки одамон гирифтори бемориҳои дихромазия, ки танҳо рангҳои баланду равшанро фарқ карда метавонанд, бемалол бидуни парешонӣ ва бидуни ба хатар гузоштани ҳаёти худ аз роҳ гузашта тавонанд.
Ба ғайр аз ин дар байни ин гуна беморон одамоне вомехӯранд, ки нобино ҳастанд. Бинобар ин дар чароғакҳои раҳнамо ранги сурх тобиши ранги норинҷиро медиҳаду ранги сабз тобиши ранги кабуро медиҳад.
Дар як шаҳри на он қадар калони Амрико, ки дар он ҷо асосан ворисони ирландиҳо зиндагӣ мекунанд, ҳолати ҷойгиршавии рангҳои чароғаки раҳнамо шакли аҷибро доранд. Дар он чароғакҳо ранги сабз аз самти боло ва ранги сурх аз самти поён ҷойгир кунонида шудаанд. Ин намуди чароғаки раҳнамо дар соли 1925-ум барқарор карда шуда буд, ки ҳамеша дар ҳуҷуми кӯдакон қарор дошт. Онҳо ҳамарӯза шишаи он чароғакҳои раҳнаморо мешикастанд. Сабаб дар он буд, ки ранги сабз, ки ифодагари рамзи давлатии Ирландия буд, дар зери ранги сурхи бритонёиҳо қарор дошт. Ба ҳукумати шаҳрӣ се сол лозим омад, ки таслим шаванд ва чароғаки раҳнамои ягонаро дар ҷахон дар шакли бараксӣ тартиб диҳанд.
Зарнигори Рустам.
Нет комментариев