9май — ҳамчун Рӯзи Ғалабaи халқҳо дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941-1945) эълон гардида, дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иди расмии давлатӣ табдил ёфтааст ва ҳар сол ботантана ҷашн гирифта мешавад.
Дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941-1945 фарзандони халқи тоҷик дар қатори намояндагони дигар халқу миллатҳои Иттиҳоди Шўравӣ бар зидди Германияи фашистӣ ҷонбозиҳо намуда, садҳо нафари онҳо дар майдони ҷанг ҳалок шудаанд. Воқеан, ҳеҷ кас ва ҳеҷ чиз фаромӯш нашудааст!
Корнамоиву қаҳрамониҳои собиқадорону иштирокчиёни ҶБВ аз ҷониби Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва халқи тоҷик пайваста қадрдонӣ карда мешаванд. Паради ҳарбие, ки имрӯз, санаи 9-уми май дар пойтахти мамлакат — шаҳри Душанбе баргузор мегардад, на танҳо бахшида ба Рўзи Ғалаба бар фашизм доир карда мешавад, балки ҳамзамон ифодагари пос доштани хотираи неки қурбониёни Ҷанги Бузурги Ватанӣ аст.
Танҳо аз Тоҷикистон дар солҳои ҷанг беш аз 300 ҳазор нафар фиристода шуда, даҳҳо ҳазор дар майдони набард баҳри дифои Ватан ҷон фидо кардаанд. 54 нафар тоҷикистониёни иштирокчии ҷанг ба унвони олӣ — Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ шарафёб гардиданд. 21 нафар бо ҳар се дараҷаи ордени «Шараф» ва зиёда аз 60 ҳазор нафар бо ордену медалҳо сарфароз шуданд.
Дар муҳорибаҳои шадид тоҷикистониён ҷасорату шуҷоати беҳамто нишон доданд. Дар байни онҳо — Қаҳрамонони Иттифоқи Шўравӣ Неъмат Қарабоев, Ҳодӣ Кенҷаев, Тӯйчӣ Эрҷигитов, Домулло Азизов, Фатҳулло Аҳмадов, Сафар Амиршоев, Исмоил Ҳамзаалиев, Эргаш Шарифов, Саидқул Турдиев, Чутак Уразов ва чандин ҷанговарони тоҷикистониро номбар кардан мумкин аст, ки баҳри дифои Ватан дар муҳорибаҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ қаҳрамонӣ нишон додаанд.
Башарият аз замони пайдоиши олам ин гуна ҷанги хонумонсўз ва фоҷиаи мудҳишро аз сар нагузаронидааст. Ҷанги дуюми ҷаҳон аз рўи миқёсу андоза даҳшатноктарин ҷанг дар таърихи башарият буда, дар он беш аз 72 давлати хурду бузурги олам ширкат варзида, доманаи амалиётҳои ҳарбӣ ба ҳудуди 40 давлати ҷаҳон вусъат ёфтанд. Теъдоди сафарбаршуда зиёда аз 110 миллионро ташкил медод. Дар натиҷаи ин ҷанг кишварҳои зиёде хароб гаштанд ва бештар аз 50 миллион нафар қурбон ва садҳо миллион нафар аҳолии мамалакатҳое, ки ба гирдоби ҷанг кашида шуда буданд, ба маҳрумияту азоби тоқатшикан гирифтор гаштанд. Солҳои 1941-1945 Ҷанги Бузурги Ватании Иттиҳоди Шӯравӣ бо Германияи фашистӣ гузаштааст. Халқҳои 15 ҷумҳурии собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ баҳри дифои Ватани азиз бар зиди истилогарони немис бархостанд.
Мергани тоҷик
Фатҳулло Аҳмадов 14-уми апрели соли 1918 дар деҳаи Кулангири ноҳияи Б.Ғафуров, дар оилаи деҳқон ба дунё омад. Ӯ то оғози ҷанг ба ҳайси тракторчӣ дар колхоз фаъолият мекард ва соли 1941 ба сафи Артиши Сурх шомил гардида, дар фронтҳои Брянск, Марказӣ ва фронти 1-уми Белорус зидди душман қаҳрамонона ҷангид. Вай дар оғоз пулемётчӣ буд. Соли 1942 нишонгири тӯпи 45 мм таъин карданд ва дар аввалин набард ба ӯ муяссар шуд 2 тонки душманро зада аз кор барорад. Соли 1943 Фатҳулло курсҳои сержантиро хатм кард ва ба лашкари савора фиристода шуда, командири дастаи миномёт таъин гардид. Ӯ тирандози бисёр моҳире буд ва аз тамоми намуди силоҳ бе хато тир мезад. Тирамоҳи соли 1943 бошад, мергани тоҷик туфанги зиддитонкиро низ “аз худ кард”. Январи соли 1944 Артиши Сурх ба озодкунии Белорусия оғоз намуд. Полки савораи 61-ум, ки Фатҳулло Аҳмадов дар он хизмат мекард, дар наздикиҳои деҳаи Беседкӣ барои зада гардонидани ҳуҷуми тонкии душман сангар гирифта буд. Вай чархи аробаро ба дарахт васл намуда, аз ин мавқеъ бо туфанги зиддитонкиаш тавонист тайёраи немисӣ “Юнкерс”-ро зада афтонад. 14-уми январи соли 1944 дар наздикиҳои деҳаи Багримовичи саворагони Аҳмадов ба муқовимати сахти немисҳо дучор шуданд. Ӯ дар ин набард низ мергании худро ба намоиш гузошт ва чанд тонки душманро оташ зад. Барои корнамоиаш ӯро бо ордени «Шараф» дараҷаи 3 қадр карданд. Пас аз чанде боз маҳорати тирандозии худро ба намоиш гузошт. Дар рафти яке аз ҳуҷумҳо ҷанговарони сурх ба оташи пулемёти душман мувоҷҷеҳ шуданд, ки намегузошт касе сар аз замин бардорад. Аммо Фатҳулло роҳи чораи хубе пайдо кард. Ӯ бо ёрдамчии худ, дар зарфи чанд соат зери барф роҳи дарозе мекобад ва аз ин мавқеи нав пулемёти душманро бо 1 тир маҳв мекунад. Дар соҳили дарёи Припят бошад, ӯ бо тири аввал 1 тонки душманро оташ зад ва вақте мергани тоҷик тонки 2-юми немисҳоро ҳадаф қарор дод, тонкҳои боқимонда саросема ақиб нишастанд.
Баҳори соли 1944 саворагони сурх фармон гирифтанд: пиёда ва номаълум ба ақибгоҳи душман гузаранд ва роҳи оҳанеро, ки немисҳо тариқи он аз Белорусия нерӯ ва ғанимати гирифтаро мебароварданд, ишғол кунанд. Аҳмадов ва рафиқонаш баъди тай намудани чандин км роҳи ботлоқзор, ахир дар канори ҷангал ва наздикии роҳи оҳан камин гирифтанд. Вақте қатораи душман пайдо шуд, мергани тоҷик бо 1 тири туфанги зиддитонкӣ қатораро тарконд ва 6 нафар немисро ба асорат гирифт. Тобистони соли 1944 амалиёти “Багратион” оғоз шуд ва дар охирҳои моҳи июл Артиши Сурх аз сарҳади Полша убур кард. Аҳмадов дар рафти ин ҷангҳо 1 тонку тӯпи худгард, чанд автомашинаро оташ зад ва теъдоди зиёди аскарони немисро кушт. Дар задухӯрдҳо барои шаҳри полякии Лукув дастаи ӯ взводи немисҳоро ишғол кард ва мергани тоҷик бо 3 сарбози худ бо 11 немис рӯ ба рӯ шуд. Фатҳулло дар ин ҷанг маҷрӯҳ шуд, аммо майдони набардро тарк накард. Дар наздикиҳои шаҳри Седлсе бошад, саворагони сурх ба иҳота афтоданд. Командири взвод Сабелников сахт захмӣ ва ҷонишини ӯ ҳалок шуд. Сержант Аҳмадов дар лаҳзаҳои ҳассос фармондеҳиро ба ӯҳда гирифт ва тавонист аскарони боқимондаро наҷот диҳад. Маҳз барои ин корнамоӣ мергани тоҷик Фатҳулло Аҳмадов бо унвони Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ мукофотонида шуд.
Ватан то ман сазовори ту бошам,
Бароят то шавам арзанда фарзанд.
Равам бо роҳи мардони накӯят,
Бигирам аз хирадмандони ту панд.
Ватан то, ки бимонад ҷовидона,
Дар оғӯши чу ҳар як қаҳрамонат.
Биомӯзам ҳамеша қаҳрамонӣ,
Зи ҳар як қаҳрамони ҷовидонат.
74-юмин солгарди Рӯзи Ғалаба муборак!
Нет комментариев