Фиреби интернетӣ ҳам мисли ҳаёти воқеӣ шудааст. Ҳамарӯза миллион нафар истифодабарандагони Интернет ба доми қаллобону фиребгарон меафтанд, ки дар натиҷа ранҷ мебаранд.
Истифодабарандагон аксар вақт аз ҷониби бародар, дӯст, ҳамкор ва хешу табор фиреб мехӯранд, ки пеш аз ҳама ба чунин ҳолат гирифтор шуданамонро худ сабабгор ҳастем. Зеро ҳангоми ба дӯстӣ қабул кардан, ҳатман дӯстонамонро ба равияҳо тақсим мекунем, аз қабили дӯст, бародар, хоҳар, ҳамкор ва ғайра. Вале дар асл фикр намекунем, ки шояд пушти ин аксҳои “дӯстон” фейке нишаста бошад. Вале мо ӯро ҳамчун нафари наздик пиндошта, ҳар чизе хоҳиш намояд, иҷро мекунем, дар натиҷа аз ҳамон дороиямон ҳам мемонем.
Фейк- саҳифаи қалбакии нафарони бадхоҳе мебошад, ки на танҳо барои дуздидани парол ё ин ки маълумот истифода бурда мешавад, балки ба воситаи он метавонанд шахсияти нафарро зери суол баранд.
Фаридун Раҳмонов, фаъоли сомонаҳои иҷтимоӣ мегӯяд, ки чанд маротиба фейкҳои шабакаи иҷтимоии Фейсбук нисбаташ маълумотҳои бардурӯғ паҳн кардаанд:
“Ба ман як нафар-фейк мактуб карда, талаб намуда буд, ки дар бораи баъзе фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ барояшон маълумот диҳам. Вақте хоҳиши онро рад кардам, ӯ ба воситаи сомонаҳои иҷтимоӣ, дар бораи ман чанд маротиба маълумоти бардурӯғро паҳн кард. Ҳоло аксарияти мардум медонанд, ки ин маълумотҳои бардурӯғи баъзе аз фейкҳо мебошанд”.
Имрӯз шахсони ғаразнок ба осонӣ саҳифаи қалбакӣ боз мекунанд. Масалан, ному насаби як нафар дӯст ё хешу таборатонро нусхабардорӣ намуда, саҳифаи нав боз мекунанд. Агар аҳамият дода бошед, ҳатто бо боз намудани саҳифа баҳона пеш меоранд, ки паролашонро фаромӯш кардаанд ё ин ки бо сабабҳои гуногун ба саҳифаашон ворид шуда наметавонанд.
Аммо алҳол фош намудани ингуна шахсон ҳам осон шудааст. Фейкҳоро метавон аз рӯи чанд аломат дар шабакаҳои иҷтимоӣ фош кард:
Пеш аз ҳама бояд ба аксҳои гузошташуда аҳамияти хоса дод, ки оё он аксҳои гузошташуда воқеан ҳам аз ҳамон нафар аст ё ин коркард шудаанд.
Дуюм, ба он аҳамият диҳед, ки акси саҳифаи асосии истифодабаранда дар як рӯз чанд маротиба иваз карда мешавад. Агар дар як рӯз 5 маротиба акси саҳифа иваз карда шуд, дар ин ҳол аз саҳифаи аслӣ будани он шиносатон андеша намоед.
Агар аҳамият дода бошед, маълумоти саҳифаҳои фейкӣ ҳамеша дилгиркунанда аст, ки аслан ягон чизи ҷолиб ба ҷуз нишон додани суроғаи сомона, ба мисли vk.com. ё facebook.com. надорад.
Боз як аломати дигари муайянкунандаи саҳифаи фейкӣ ин аст, ки ҳамеша онро онлайн нишон медиҳад. Пас маълум мешавад, ки шояд дар пушти саҳифа ба ҷои одам робот нишаста бошад, ки мунтазам ба истифодабарандагон даъвати дӯстӣ мефиристад.
Барои муайян кардани шахси воқеӣ аз фейк, метавонед аз хизматрасонии WebMii истифода баред. Хизматрасонии Webmii.com имкон медиҳад саҳифаи қалбакии шабакаҳои иҷтимоиро аз саҳифаҳои воқеӣ фарқ намоед.
Сомонае, ки шахсияти воқеии одамро муайян менамояд:http://www.webmii.com/Ин хизматрасонии WebMii саҳифаи воқеии шахсро бо ному насаб меҷӯяд ва ҳатто рейтинги он саҳифаро дар Интернет нишон медиҳад.
Натиҷаи ҷустуҷӯ дар сомонаи http://www.webmii.com/Инчунин хизматрасонии Foto Forensics низ метавонад аз рӯи акс шахси воқеиро муайян намояд, ки оё акс коркард шудааст ё на. Бештари фейкҳо аксҳоро коркард намуда, дар саҳифа мегузоранд, ки аслан фарқ карда намешавад. Мисли он ки ду қатраи об бошад. Аммо ин сомона имкон медиҳад чунин фарқиятҳоро нишон диҳад.
Ё ин ки истифодабаранда метавонад, акси саҳифаи гумонбарро ба рӯи равзанаи Гугл — акс бикашад, дар ин ҳол, ҳамаи он нафароне, ки бо ин акс саҳифа доранд, нишон дода мешаванд.
Бо вуҷуди он ки фош кардани фейкҳои вертулалӣ мушкил ҳам набошад, бояд пеш аз ҳама худро аз ҳаргуна ҳолатҳои ногувор эмин нигоҳ дошт. Набояд ба рӯи ҳаргуна саҳифаи фиристодашуда нохун зад. Пеш аз он ки як нафарро ба дӯстӣ қабул мекунед, бояд санҷед. Аммо аз ҳама муҳим он аст, ки ба ҳеҷ кас маълумоти шахсии худро надиҳед.
Нет комментариев