Яке хусусиятҳои асосии дарёҳои Тоҷикистон дар ҳамин аст, ки маҳз дар давраи мавсимӣ, онҳо сероб мешаванд. Тоҷикистон бо нишондиҳандаи таъминкунӣ бо об хеео дар дараҷаи баланд қарор дошта, ба ҳисоби миёна аз як километри квадратӣ 354 ҳазор метри кубӣ буда, ин назар ба нишондиҳандаҳои Осиёи Миёна 4 маротиба бештар мебошад.
Дарёи Панҷ (Ому)
Бахусус мавсимҳои боришот дарёҳои Тоҷикистон хеле сангу шағалу дигар пораҳои заминро канда, ба поёнобҳо мебаранд ва бо ин роҳ заминҳои кишварро қисм-қисм вайрон менамояд ва ҷо-ҷо ҷазираҳоро дар дохили дарёҳо ташаккул медиҳанд. Масалан, дарёи Кофарниҳон дар як сол ба ҳисоби миёна 10 миллион тонна модаҳои заминиро ва Қизилсув 15 миллион тонна заминро шуста, дар як ҷо галаи сангу қумро ҷамъ оварда, дар дигар ҷой бошад, замини фоидаоварро вайрон менамоянд.
Дарёҳо дар Тоҷикистон натанҳо сарчашмаи намнокӣ мебошанд, балки бе онҳо кишвар ба биёбони бесамар мубаддал мегардад. Дар байни давлатҳои собиқ шӯравӣ Тоҷикистон аз нигоҳи ҳаҷми умумии энергияи дарёҳо ҷойи дуюмро пас аз Русия ишғол менамояд. Танҳо дарёҳои калонтарини кишвар дар як сол то 300 миллиард киловат соат иқтидори тавлиди қувваи барқро доранд. Дар дарёи Вахш алакай 5 нерӯгоҳи барқӣ фаъолият менамоянд, ки аз ҷумлаи онҳои НБО Норак бо иқтибори 3 миллион килловат соат мебошад. Дар маҷмӯъ дарёи Вахш иқтидор дорад, ки то 8 миллион килловат соат барқ истеҳсол намояд ва дарёи Панҷ бошад, 2 маротиба бештар.
Дарёи Яхсу дар ноҳияи Восеъ
Мушоҳида кардани ҷоришавии дарёҳои Тоҷикистон дар аввали солҳои 1889-ум оғоз ёфта буданд ва он солҳо танҳо дарёи Зарафшон зери омӯзишу назорат қарор дошт. Солҳои 1920-ум бо назардошти талаботи ҳукумати шӯравӣ барои обёрӣ кардани заминҳои корам зарурияти мушоҳидаи доимии ҳамаи обҳои дарёву кулҳои кишвар ба миён омад. Бо ҳамин минвол солҳои шӯравӣ то 200 адад нуқтаҳои ченкунии обҳои дарёҳои кишвар мавҷуд буданд.
Бинобар сабаби чуқур ва ором набудани обҳои дарёҳои Тоҷикистон дар онҳо равона шудани воситаҳои нақлиёти обӣ чандон саҳми босазо надоранд. Лек аз сабабе, ки обҳои дарёҳо аз барфҳову боронҳо ташаккул меёбанд, онҳо
шириноб буда, дар онҳо намудҳои гуногуни моҳиҳо ва хусусан гулмоҳиву ширмоҳӣ зиндагонӣ менамоянд, ки қимматашон хеле гарон аст.
Дарёи Гунд (Помир)
Гарчанде Тоҷикистон соҳиби дарёҳои зиёд бошад, ҳам вале масъалаи обёрӣ кардани заминҳои кишт хеле мушкилӣ дорад ва худи об масъалаи баҳсталабу низошаванда байни давлатҳои ҳамсоя сабаб гаштааст. Умуман имрӯзҳо мисли қадима оби дарё масъалаи хеле муҳим барои тараққиёти кишвар ва ҷамъият аст ва бе он Тоҷикистон ҳеҷ наметавонад, ки худро рушд диҳад.
Нет комментариев