Занбӯруғ — Инро дар як қатор маҳалҳо тоҷикон қорч ҳам мегӯянд. Ин растаниест, ки дар заминҳои намнок баъди боришҳо ба шакли телпак медамад. Навъҳои бисёр дорад: хӯрданбоб ва заҳрнок. Хӯрданбоби онро қорч меноманд. Хуллас, ҳар як қорч часпак набуда, бӯйи бад надошта, сафеди моил ба андак тирагӣ бошад ва дар заминҳон гайри шӯразор бирӯяд — хӯрокӣ, яъне хӯрданбоб аст. Сиёҳ ва сурхи онро намехӯранд, зеро бисёр заҳрнок аст. Инчунин дар зери дарахтони анҷир, чормағз ва дар саргинҳо рӯйидааш ҳам заҳрнок мебошад.
Фарқ кардани қорч ва занбӯруғи заҳрнок бо ин аломатҳост: агар навъи заҳрнокро бурида бигузоранд, зуд вайрон ва бадбӯ мегардад ва инчунин ҳар чиро, ки бар он бимоланд, онро вайрон ва мурдор месозад. Вале дар қорч ин хислат мавҷуд нест. Мизоҷи қорч дар дараҷаи севум сард ва тар аст.
Хислатҳои шифобахши он: агар қорчро бисёр бихӯранд, карахтӣ меоварад, ба иллатҳои фолиҷ ва сакта (мурда барин беҳаракат мондан) гирифтор мекунад. Аз ҳад зиёд бихӯранд, шошиданро душвор мегардонад. Ва агар аз ҳама зиёдтар ва бардавом бихӯранд, наслро қатъ менамояд.
Қорчи хушкро кӯфта, бо елими моҳӣ хамир сохта гузошта банданд, ҷурраро (даббаро), ки аз даридани пардаҳои шикам ё фуромадани об ва ё ҷамъ шудани бод дар хояҳо бошад, шифо мебахшад, нофи беруномадаро ислоҳ менамояд.
Қорчи тару тозаро ба чашм кашанд ё оби онро дар чашм чаконанд, гули чашмро дафъ мекунад, чашмро қувват мебахшад, қутури пилки чашм ва худи чашмро шифо мебахшад, фуромадани зардобро ба гавҳарак манъ мекунад, хусусан чун сурмаро дар оби он парварда, яъне як шаб дар он об тар карда, баъд ба чашм кашанд, дар ин бобат қавӣ мегардад.
Агар қорчро бихӯранд, дер ҳазм мешавад, аз он моддаи ғализ ва бадбӯ пайдо мегардад. Агар инро бисёр бихӯранд, исҳол меоварад, вале агар дар шикам бӯйи бад пазирад, худаш ҳам зуд ва беҳад бадбӯ мегардад, дар узвҳо гиреҳ, дарди меъда ва қулинҷро ба ҳам мерасонад.
Хушкашро соида бихӯранд, ҳамаи намудҳои исҳолро ба ғайр аз исҳоли хунин, манъ мекунад. Беҳтарин ислоҳкунандаи зарари қорч хардал (горчица); бо намак, шибит, пудина, равғани кунҷид, равғани зайтун, кокутӣ ва мурч пухта, бо ноки тару тоза ё ноки хушк хӯрдан аст. Қорч хӯрда, аз болояш оби хунук бинӯшанд, ҳамчунин онро бо тухми мурғ ё бо гӯшт хӯрдан зарар дорад.
Яке аз хусусиятҳои он чунин аст, ки ҳар як ҷонвари заҳрнок касеро, ки қорч хӯрда бошад, бигазад, ҳанӯз он қорч дар меъдаи ӯ бошад, барои наҷоти вай ҳеҷ давое фоида намебахшад.
Чун касе занбӯруғи заҳрнок хӯрда бошад, арақи сард мекунад, нафасаш танг мегардад, беҳуш ва меъдааш вазнин мешавад, кулинҷ ва гулӯгиршавӣ ба ҳам мерасад ва инчунин аъзошиканӣ, ки аз аломатҳои он аст, ҳодис мегардад. Тарёқи ин гуна зарараш турб, оби пудина, танакор, намак, сиканҷабин бо пудинаи кӯҳӣ (кийикутӣ), саргини чӯҷахурӯс бо сиканҷабини ансулӣ ё хокистари чӯби анҷир, ё оби гарм бо андак сирко, намак, чӯҷаи мокиён ё бо сирко ва ё асали бисёр хӯрдан аст.
Нет комментариев