Дар замони ҳозира шабакаҳои иҷтимоӣ ва Twitter на танҳо воситаи муошират байни одамон, ҳатто манбаи хабаррасонӣ аз тарафи ширкатҳо, ВАО, сиёсатмадорон ва дигар ходимони давлатӣ. Аксари вақт хабар оид ба ин ё он рӯйдод дар ин гуна хизматрасониҳо пайдо мешаванд ва дар тамоми интернет паҳн мегардад. Ва аз ин далел баъзан қасдан барои хабарҳои бардуруғ, ба ягон амал даст задан, фаҳмида, ки чихел маводи нашр шуда таъсир дорад ба ақли хонанда, истифода мебаранд.
Донишмандони Аврупо қарор карданд, ки системаеро по номи Pheme созанд, ки бо принсипи детектори дурӯғ фаъолият карда бошад, лекин бе ҳамроҳкунии сарчашма ба “полиграф”. Дар ин ҳолат ба танҳо матн дар шабака ё “твит”ба таҳлил мешуд. Ба андешаи мутахассисон ин системае, ки метавонист овозаҳои он-лайнро тафтиш намояд, аз сабаби дурӯғи бисёр дар шабакаҳои иҷтимоӣ хеле зарурӣ мешуд.
Аз коркард шабакаи Twitter, коментарияҳо дар форумҳои тандурустӣ, инчунин коментарияҳои ошкорои шабакаҳои Facebook мегузаштанд. Система, аз рӯи нақшаи ихтироъкорон, бояд дар нимаи дуюми соли оянда расман муаррифӣ карда шавад, бисёрии ВАО ӯро ҳатто “детектори дурӯғи шабакаҳои иҷтимоӣ” номиданд.
Принсипи кори технологияи ихтироъшуда аз рӯи маводи ҷамъ мешуда аз 4 намуд сохта мешавад:
- спекулятсия (пешгӯиҳои бозори молӣ, котировкаҳои варақҳои қимматбаҳо ва ғайра);
- баҳс (баҳсҳои ҳаррӯза ба мавзӯъҳои гуногун);
- дурӯғ (дар ин намуд — ғалат маънидод кардани ахборот);
- қасдан додани ахбороти бардурӯғ намеренная (кушода дурӯғ гуфтан бо мақсади нооромӣ овардани овардан ба ҷамъият).
Барномаи Pheme метавонад дар ҳолати мустақим маводҳоеро, ки аз тарафи одамон ва ботҳо дарҷ мегарданд таҳлил намояд. Илова бар ин тамоми логҳо (файле бо маводҳои дарчшуда) – хабарҳои дар гузашта омӯхтаи истифодабаранда, ба назар гирифта мешаванд. Ҳамаи ин дар якҷояигӣ ба хонанда барои фаҳмидан оид ба сохта шудани аккаунт барои хабарҳои ғалат ё ин ки дуруст кӯмак мерасонад.
Система инчунин сарчашмаи маводҳоро барои баҳододани ваколати онҳо таҳлил менамояд. Он иборат аз шумораи обунашудагон, баромади хабарҳо, сатҳи ҷамъи экспертон ва рӯзноманигорон (эҳтимол аст — бо таҳлили маводи гузаштаи онҳо ба мутобиқати ростӣ), мавҷудияти ботҳо барои сохтани “мақолаҳои” автоматикӣ.
Ба таҳлил ба танҳо матн қарор мегирад. Афсӯс, ки расмҳо берун аз доираи тавоноиӣ барнома нав аст, чунки таҳлили ин гуна мавод аз ҷиҳати техникӣ хело мушкил мебошад.
Аввалин натиҷаҳо, чихеле, ки дар боло зикр кардем баъд аз 1,5 сол дастрас мешавад, лекин оғозан танҳо дар соҳаи гурӯҳҳои журналистон ва маводи тандурустӣ рост меоянд. Технология инчунин метавонад аз худ кофтукоби сарчашмаҳоро дар шабака барои тасдиқи мавод амалӣ намояд, алалхусус коркарди баҳси хонандагон оид ба ин ё он ҳодиса. Хулосаҳои ҷамъомада дар панели визуалӣ намоиш дода мешавад ва истифодабарандагон метавонанд бинанд, ки маводи дарҷшуда рост аст ё ин,ки боз як найранги рӯзноманигорон мебошад. Дар асоси омори омода шуда, хонанда метавонад худ оид ба форум ё шабака қазоват кунад.
Лоиҳа ба ифтихори худи юнону-римӣ овозаҳо – Фама номгузорӣ шудааст. Бошишгоҳи ӯ, мутобиқи достони қадима, қасреро мемонд, ки дар даромадгоҳи он мардум ҷамъ мешуданд. Одамон ҳазорҳо овозаҳоро ба ҳамдигар мегуфтанд, бисёрии он – дурӯғ буд. Ҳатто хабари аслӣ ҳам баъд аз дигаргуни бисёртар ба ғалат монандӣ дошт.
Ана ин муқоисакунии думаънигии олимон, ки дар лоиҳаи Pheme заҳмат мекашанд, мавзӯъи муҳими вазъиятро дар иттиҳодияи иттилооти имрӯза қарор медиҳад. То кадом дараҷа иттилооти таҳлилшуда дақиқ мешавад – гуфтан номумкин. Албатта, чунин система наметавонад кафолати мутлақ дода бошад, лекин кам намудани дурӯғи кушодаро осон мегардонад. Афсӯс, аммо чихеле, яке аз ходими сиёсатшиноси немис гуфта буд: “Чи қадар дурӯғ равшан бошад, ба он сахт боварӣ мекунанд”.
Нет комментариев