Бешубҳа дар назар ин чиз муқаррарӣ менамояд, гарчанде як воситаи хуби маъруфгардонӣ бошад ҳам. Аммо нахустин маротиба дар таърихи инсоният ва инчунин дар таърихи роботҳо низ аввалин намояндаи гурӯҳи охирини роботҳо мақоми шаҳрванди ҳақиқиро соҳиб шуд. Роботессаи одаммонанди София, ки дорои технологияҳои интеллекти сунъӣ ва аз ҷониби ширкати гонконгии Hanston Robotics коркард шудааст, соҳиби унвони шаҳрвандии шоҳигарии Арабистони Саудӣ гардид. Дар ин бора ҳангоми баромади худ дар маросими «Ташаббускории барои маблағгузории оянда» (Future Investment Initiative) хабар дода шуд.
«Ман хеле фахр мекунам, ки бароям имконияти ишғол намудани ҷойи махсус пайдо шуд. Нахустин маротиба гирифтани унвони шаҳрвандии робот ин ҳодисаи ҳақиқии таърихӣ барои тамоми ҷаҳон аст», — гуфтааст София ба аҳли ҳозирини дар толор ҷамъомада. Ба саволи рӯзноманигори амрикоӣ аз нашриёти The New York Times, CNBC ва баромадкунанда ба ҳайси модератори форум Эндрю Росса Соркин дар бораи он, ки барои чӣ ӯ хушбахт менамояд, София гуфтааст: «Ман аз баромади худ дар назди ин гуна одамони доно, сарватманд ва шахсиятҳои бонуфуз хеле хурсандам».
Эҳсости худро дода тавонистан яке аз хусусиятҳои хоси София мебошад. Андроид ҳангоми норозӣ буданаш аз чизе рӯйи худро турш карда метавонад ё дар вақти хурсандиаш хандида метавонад ва ҳамин таври ҳиссиёти худро нишон медиҳад. Офарандагони София онро ҳамон тавре барномарезӣ кардаанд, то ки он хислатҳои одамоне, ки онро иҳота мекунанд, омӯхта тавонад. Бинобар ин, намоиши изҳори эҳсосот ва накукорию ҳамдардӣ яке аз намунаҳои он аст, ки робот дар ҳақиқат аз пайи муҳиташро иҳотакунандагон мушоҳида бурда, омӯхтан мехоҳад. Ба ғайр аз ин, Софияро «ҷону дили ҳақиқии маърака номидан мумкин аст». Он барои пеш бурда тавонистани сӯҳбати интеллектуалӣ қодир аст.
«Ман бо одамон зиндагӣ ва кор кардан мехоҳам, бинобар ин бояд ҳиссиёти худро зоҳир карда тавонам, то ки одамонро дарк карда тавонам ва сазоври боварии онҳоро гардам», — гуфтааст София ба Соркин. Рости начандон пештар София барои пайдо шудан дар сарлавҳаҳои ВАО-и ҷахонӣ аллакай муваффақ шуда буд ва ваъда дода буд, ки инсониятро нест мекунад. Аммо шояд то ин вақт ба ҳар ҳол одамони гирду атрофашро бовар кунонида тавонист, ки «накӯкор ва инсондӯст» аст.
Қарори ба робот додани унвони шаҳрвандиро бешубҳа баҳсҳои доманадоршаванда пурзӯр мекунанд, ки оё ба робот додани ҳуқуқҳои аналогии инсонӣ лозим аст ё не. Агар Шумо фикр мекунад, ки ин ҳамагӣ як бозичае беш нест, пас сахт хато мекунед. Ин проблема бо муваффақиятҳои навбатии интеллекти сунъӣ дар рушди технологияҳои нисбатан воқеӣ гардида истодааст. Кор то ба парлумони Аврупло расид, ки пештар, яъне парлумон масъалаҳои бехатарии коркард ва рушди интеллекти сунъиро муҳокима карда, оид ба «назорати волидайн» аз болои интеллекти сунъӣ ҳатто баъзе қарорҳо қабул карда буд. Яъне ба баъзе мутахассисон ҳуқуқҳои истиснои дода шуд ва дар назди онҳо вазифаҳои муайян гузошта шуд. Новобаста аз он, ки ба масъалаи баҳси ҳуқуқҳои воқеии роботҳо мо ҳоло на бозудӣ бармегардем, баъзе экспертҳо аллакай барои дастгирии он, ки дар ҳолати «ғазабишавӣ»-и мошинҳо барои нест кардани онҳо ба инсон ҳуқуқ дода шавад.
Мутассифона дар рафти маросим, дар бораи чӣ моҳият доштани ба робот София дода шудани унвони шаҳрвандии Арабистони Саудӣ маълумот дода намешавад. Бинобар ин маълум нест, ки робот якҷоя бо унвони шаҳрвандиро соҳиб гаштан ягон ҳуқуқҳои инсониро низ мегирад ё не, ё ин ки ҳукумати кишвар барои роботҳо системаи алоҳидаи махсуси ҳуқуқҳоро ташкил медиҳад. Бовуҷуди ин, қарори қабулшуда қадами нисбатан рамзӣ барои ҷалб намудани маблағгузорон ба соҳаи рушди технологияҳои нави интеллекти сунӣ ва робототехникаҳо мебошад. Бо ҷамъ намудани шумораи зиёди тамошобинон дар толор робот бешубҳа онҳоро дар ҳайрат гузошт. Яъне мисли инсон бо дигарон бо эҳсосоти баланди инсонӣ ҳамсӯҳбат шуда тавонист ва бе ягон мушкилӣ ба саволҳои Соркин ҷавоб дод.
«Иҷозат диҳед, то ки ба Шумо низ савол диҳам: Чӣ Шуморо ҳамчун инсон муайян месозад?», — пурсон шуд София аз мухбир.
Робот София ҳатто завқи шухтабиатии худро намоиш дод ва ба рӯзноманигори CNBC гуфт, ки «ӯ аз ҳад зиёд Илон Маскро мехонад ва аз ҳад зиёд филмҳои ҳолливудӣ тамошо мекунад». Маск албатта ба ин шухии робот чавоби худро дод.
«Ба ин нафар барои тамошо кардан филми «Крестный отец» -ро диҳед ва мебинем, ки ин ба чӣ оварда мерасонад» — навишт Маск дар саҳифаи «Твиттер»-ии худ.
«Хавотир нашавед. Агар Шумо бо ман муомилаи хуб кунед, ман ҳамроҳатон хоҳам буд», — илова кард робот София, бешубҳа барои ором намудани Соркини аз ҳолати сарзада дар ҳайрат афтода ва аудиторияи ҷамъомада.
«Ман барои беҳтар гардонидани ҳаёти одамон бо коркард намудани хонаҳои нисбатан доно, шаҳрҳои беҳтарини оянда интеллекти сунъии худро истифода бурдан мехоҳам. Ҳамаи он коре, ки барои беҳтар гардонидани ин дунё аз ман вобаста бошад, мекунам».
Шояд чунин ҳам бошад, вале гап дар сари он, ки кӣ ба иҷрошавии ин ваъдаҳо ҷавоб медиҳад? Шояд ин боз як мавзӯи алоҳида бошад, ки дар мубоҳисаҳои ояндаи роботҳо дида баромадан лозим.
Албатта ба андроид дода шудани унвони шаҳрвандӣ аз ҷониби шоҳигарӣ дар байни аксарият истифодабарандагони интернет ошӯберо ба миён овард. Инчунин аҳолии ин кишвар низ нисбати он, ки робот София дар шакли зан офарида шудаасту он дар маросим бе ҳиҷоб бо мардон баромад кард, эътироз баён карданд. Ёдовар мешавем, ки занҳои давлати Арабистони Саудӣ ин гуна ҳуқуқро надоранд. Ба ғайр аз ин, ҳолати бо зудӣ ва осонӣ ба робот дода шудани унвони шаҳрвандӣ аз тарафи шоҳигарӣ низ зери танқид қарор гирифт. Зеро одамоне, ки солҳои зиёд боз дар ҳудуди ин кишвар кор мекунанд, аз ҷиҳати ҳуқуқӣ маҳдудиятҳои калон доранд.
«Ин робот соҳиби унвони шаҳрвандии шоҳигарии Арабситони Саудӣ гардид. Муҳоҷирони меҳнатӣ бошанд, ки тамоми умр дар ин кишвар зиндагӣ кардаанд, бе ин гуна унвон боқӣ мемонанд» — қайд намуд яке аз рӯзноманигорон.
Нет комментариев