Ноҳияи Роштқалъа — яке аз ноҳияҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон аст ва дар шарқи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷой дорад.Ин ноҳия барои нахустин бор дар соли 1936 таъсис ёфта буд, вале дар соли 1963 бахше аз ноҳияи Шуғнон шуд. Дубора дар соли 1992 аз Шуғнон ҷудо ва ноҳия эълом шуд. Маркази ин ноҳия рустои Роштқалъа аст, ки 30 км ҷанубу шарқтар аз шаҳри Хоруғ дар каронаи рӯди Шохдара ҷой дорад.
Таърих
Бино бар роҳномаҳо ва ҷаҳоннамоҳои арабизабон ва порсизабони садаҳои миёна, ноҳияҳои Рӯшону Шуғнону Роштқалъа дар гузашта як сарзамин буда Шуғнон (форс. شغنان) ном доштаанд.Шуғнон аз замони Сомониён то соли 1895 ҳукумате мустақил дошта ва фармонравоёни онро шоҳ мехондаанд. Қаламрави подшоҳии Шуғнон сарзамини имрӯзаи ноҳияҳои тоҷикии Рӯшону Шуғнону Роштқалъа ва вулусволии афғонии Шуғнон дар ду канораи рӯди Панҷро дар бар мегирифтааст.Соли 1895 подшоҳии Шуғнон, ки дар ҳар ду канораи рӯди Панҷ қарор дошт, дар паи ҷаҳонгириҳои Русия ва Британия дупора гардид ва канораи рост ба аморати Бухоро ва канораи чап ба Афғонистон дода шуд.
Роштқалъа дар солҳои 1878 – 1920 яке аз бекигариҳои аморати Бухоро буд ва бек дар рустои Роштқалъа менишаст ва мир хонда мешуд. Пас аз инқилоби Бухоро дар соли 1920 ва таъсиси Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Тоҷикистон дар соли 1924, Роштқалъа бахше аз Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон гардид, ки 2 январи соли 1925 таъсис дода шуд. Соли 1936 Роштқалъа ҳамчун ноҳия таъсис дода шуд ва ду деҳшӯро ё ҷамоат дошт: Роштқалъаи Боло ва Роштқалъаи Поён. Дертар сарзамини ноҳия ба 4 деҳшӯро — Сежд, Роштқалъа, Тадем ва Хидорҷев — бахш гардид, ки 47 деҳаро дар бар мегирифтанд. То соли 1963 дар ноҳияи Роштқалъа боз ду деҳшӯро — Тусён ва Октябр таъсис дода шуд. Соли 1963 ноҳияи Роштқалъа барҳам дода шуд ва сарзаминаш бахше аз ноҳияи Шуғнон шуд. Роштқалъа дубора дар соли 1992 аз Шуғнон ҷудо ва ноҳия эълом шуд.
Нет комментариев