Зардолу яке аз меваҷоти қадимтарин ва пурарзиш мебошад. Таърихи пайдоиши зардолу хеле куҳан буда, он сирри зиёди ин меваро аз мо ниҳон медорад. Ватани зардолу Хитой ба ҳисоб меравад. Зардолу яке аз меваҳои беҳтарини субтропикӣ мебошад. Меваҳои зардолуро ҳам дар шакли тару тоза ва ҳам дар шакли хушк карда истеъмол мекунанд.

Аз рӯи нишондоди арзиши ғизогии лами зардолу он дар байни меваҳои   донакдор чойи аввалро ишғол мекунад.

Дар меваҳои зардолу то 260 мг/100 грамм пайвастагиҳои гурӯҳи   флавоноидҳо мавҷуданд, ки дорои хусусиятҳои зиддимикробӣ ва аз нур   муҳофизат кардан мебошад. Инчунин он аз  пектинҳо, витаминҳои Р, А, В1,   В2, В6,намакҳои минералии калий, калтсий, охан, маводҳои   зиддибактериявӣ, ишқорҳои   себӣ, лимӯӣ ва салитсилӣ бой мебошад.   Зардолу дар худ энергияи қанд, витаминҳо, минералҳо, пектинҳоро захира мекунанд, бо ибораи дигар ҳамаи унсурҳои барои ҳаёти организм заруриро дар таркибаш дорад. Ранги зарди меваҳо аз бета-каротин вобаста аст, ки дар таркиби зардолу хеле зиёд ба назар мерасад.

Аз зардолу мураббоҳо, афшураҳо, шарбатҳо тайёр мекунанд.  Зардолуи хушки аз донак тоза карда шуда  махсусан маъмул мебошад.  Зардолуи хушк ғизои баланд дошта, дорои карбогидратҳои тезҳалшаванда мебошад. Таркиби зардорлу аз калий бой буда, хамчунин калтсий, магний, фосфор, оҳан, витаминҳо, ишкорҳои органикӣ ва дигар моддаҳои фоидаовар дорад. Зардолуи хушкро ҳамчун манбаи серғизо ва шифобахш дар андозаи 100-150 грамм дар як шабонарӯз ба одамони лоғару заиф ва беморон тавсия мекунанд. Истеъмоли зардолуи хушк ба одамони гирифтори касалиҳои дил, камхунӣ ва авитаминоз фоидаовар аст. Дар тибби миллии Хитой тухмиҳои зардолуро хамчун воситаи муолиҷаи сулфа ва ғайра истеъмол менамоянд. Ҳамчунин истеъмоли мағзи зардолу дар баробарии дигар растаниҳои шифобахш барои муолиҷаи бронхит, трахит, ларингит, сулфаи кабутак ва нефрит мувофиқи мақсад аст.

Зиёда аз 20 навъи зардолу маълум хаст, ки бо роҳи тухмӣ ва пайванд афзоиш меёбанд. Навъҳои зардолуи Осиёи Марказӣ, ки таркибашон бо ширинии баланд фарк мекунад, гулинг меноманд (мардуми туркзабон тамоми навъхои зардолуро чунин меноманд). Навъҳои мазкур гармиро дӯст медоранд ва дар шароити табии Руссия одатан афзоиш намеёбанд.

Дар таркиби лахми зардолуи тару тоза аз  4,7 то 27 % қанд миқдори на он қадар зиёди декстрин, инулин ва крахмал дида мешавад. Дар зардолу летчатка — 0,8 %, ишкорҳои органикӣ — 1,3 % ба назар мерасад. Дар таркиби  меваҳо ишкорҳои себӣ, лимуӣ ва камтар салитсилӣ мавҷуд аст.  Витаминҳои  Р, В1 и РР, то 16% ва каротини зиёд мавҷуданд. Чунин миқдори каротин дар ягон меваи дигари дар мамлакатамон рӯянда дида намешавад. Махсусан каротин ба организми ҷавони инкишофёбанда зарур аст.

Дар меваҳои тару тозаи зардолу кариб 305 % намаки калий, дар меваи хушк —  5—6 маротиба зиёдтар ин моддахо мавҷуд мебошанд.  Барои ҳамин истеъмоли зардолуро ба беморони дил ва гурда тавсия медиҳанд. Ҳамчунин моддаҳои минералии калий, магний, фосфор дар таркиби зардолу вуҷуд аст. Аз микроэлементҳо бошад, намаки оҳан ва пайвастаҳои йод махсусан дар навъҳои армании зардолу бисёр мебошад. Зардолу истеъмол намоед ва ҳамеша салим бошед!

 Зарнигори Рустам.