Воқеа чӣ тавр аст?
Имсол барои деҳқонону савдогарони Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳолати ғайричашмдошт рух дод. Сараввал болоравии нархи маҳсулоти ғизоӣ буд, ки равған мавқеъ пайдо карду боло рафт. Сабзӣ аз рӯйи нархаш имсол байни номгӯи сабзавотҳо намуна буд. 1 кг сабзӣ 10-12 сомонӣ арзиш пайдо кард, ки баробар ба нархи биринҷи босифат дар бозор буд. Аммо нархи пиёз мисли чанд соли охир поён монд ва ҳодисаи беқурбшавии нархи пиёз деҳқонони пиёзкорро муфлис сохт.
Чаро маҳз сабзӣ қиммат гардид?
Дар бозору мағозаҳо танҳо нархи сабзӣ баланд набуда, маҳсулоти ғизоӣ нисбати соли гузашта то 20-30% баланд гардид. Арзиши сабзӣ бошад, якбора 7-8 баробар нисбат ба соли гузашта гарон шуд. Сабаби ин ҳолатро мутахассисони соҳаи кишоварзӣ аз кам шудани кишти сабзӣ ва номусоидии обу ҳавои аввали баҳор донистанд. Иқтисодчиён бошанд, ин ҳолатро аз талаботи иқтисоди бозоргонӣ мисол оварданд.
Хурӯс дар ҳама ҷо якхел ҷеғ мезанад!
Аз расонаҳои интернетӣ маълум аст, ки вазъияти баландшавии нархи сабзӣ дар ҳамаи кишварҳои Осиёи Марказӣ ба амал омадааст. ВАО-и Ӯзбекистон хабар нашр кардааст, ки дар ин кишвар аз аввали сол сабзӣ 60% нархи худро боло бардоштааст. Дар Қирғизистон, Қазокистону Туркманистон низ ҳодиса чунин буда, аз 35 то 60% боло рафтааст. Ҳатто дар Федератсияи Россия нархи сабзӣ нисбат ба соли гузашта 2,4 маротиба афзудааст.
Бе гӯшт хӯрок мешавад бе сабзӣ не
Фурӯшандагони бозори марказии Панҷшанбе мегӯянд, ки шаҳрвандон дар вазъияти баамаломада сабзиро нисбатан кам харидорӣ доранд. Агар соли гузашта 4-5 кг гиранд, имсол 1, ё 2кг сабзӣ мехаранд. Вале ҳамоно шаҳрвандон харидорӣ мекунанд, зеро маҳсулоти ниёзи аввали мардум аст.
Ба ҷойи сабзӣ низ пиёз мепазем?
Дар ҳамин ҳол кадбонуҳои хона ба рӯйхати таомҳояшон навгониҳо ворид намуданд. Агар солҳои пеш ҳафтае 2-3 бор оши палав мепухтанд, пас имрӯзҳо ҳамагӣ ҳафтае як маротиба ош мепазанд. “Бояд буҷаи оилавиро ба танзим даровард, агар маҳсулотҳо чунин қиммат шаванд, бо маоши кориямон наметавонем хонаводаамонро таъмин намоем. Акнун маҳсулоти арзонро нисбатан зиёдтар истеъмол менамоем.”-гуфт Акмал сокини шаҳри Хуҷанд.
Пиёз нархи хандаовар дорад?
Соли гузашта картошка нархи рекордӣ гузошт, имсол сабзӣ, навбати пиёз шояд соли оянда бошад. Деҳқононе, ки пиёз коштанд барои тасаллои дилашон чунин ҳазл доранд. Имсол арзиши пиёз аз ҳолати муқаррарӣ низ поён рафт. Аллакай соли сеюм аст, ки пиёз чунин беқурб мешавад. Айни ҳол аз ҳама нархи баланди пиёз то 1сомону 20 дирам арзиш дораду харидор ба он низ кам аст.
Деҳқонон бой шуданд ё муфлис?
Оқилбой аз ҷамоати Хистеварзи ноҳияи Б.Ғафуров имсол ният дошт, ки манзили нотамомашро бунёд созад. Пуле, ки дар даст дошт бо мақсади “якро ду кардан” замин иҷора гирифту 1 гектар пиёз кишт кард. Аммо беқурбшавии нархи пиёз боис гардид, ки ду не, балки яки худро низ аз даст диҳад. Сохтмони манзилаш имсол боз нотамом боқӣ монд ва Оқилбой муфлис гардид. Аммо барои Фарҳодҷон, ки як маҳалла болотар аз Оқилбой истиқомат дорад, соли пурбарор шуд. Ӯ танҳо дар масоҳати 0,6 гектар зери селофан сабзӣ кишт карда буд. Сабзиҳоро хуб ҷамъоварӣ намуду соҳиби автомашина гардид ва камтарак барои хонаводааш низ захираи маҳсулот намуд.
Мутахассис: пешгӯӣ кардан мушкил аст…
Устоди Донишгоҳи олии кишвар, номзади илмҳои иқтисодӣ Нуриддинова дар сӯҳбат баён доштанд пешгӯии вазъи иқтисодӣ хеле мураккаб аст. Сабаби асосии баланду пастшавии нархҳо аз пандемия низ вобаста мебошад. Марзҳо маҳкам аст, содироту воридот нисбати солҳои пешин ба маротиб кам гардид. Бозори ҷаҳонӣ низ ба ин ҳолат таъсиргузор аст. Деҳқононро мебояд, ки таваккал накунанд, балки коре, ки таҷрибадор ҳастанд ба ҷо оваранд.
Раёсати кишоварзӣ низ гуфтаниҳои зиёде дорад…
Сарраёсати кишоварзӣ оиди омори кишти сабзӣ ва қимматшавии он мусоҳиба анҷом доданд. Як манбаъ гуфт, ки баъзе аз хоҷагидороне, ки сабзӣ кишт карда буданд, ҳосилашон барбод рафт. Сармои охири моҳи феврал ва хунукиҳои пайи ҳам дар водӣ сабаби дубора коркарди агротехникӣ намудани деҳқонони ҷамоатҳои Палоси шаҳри Бӯстон ва Унҷиву Ҳайдар Усмонови ноҳияи Бобоҷон Ғафуров гардидааст. Имсол сабзии барвақтӣ аз вилояти Хатлон ба вилояти Суғд хело кам ворид шудааст. Сармои аввали баҳор як миқдор киштзори ин минтақаро низ нобуд сохтааст. Наздики 13 ҳазор гектар кишти сабзие, ки дар вилояти Суғд буд барои таъминоти аҳолӣ басандагӣ мекард, имсол пурра ба даст наомад ва ин ба нарх таъсир гузошт. Абдуазиз Маҳмудзода муовини сардори Сарраёсати кишоварзии вилояти Суғд гуфт, ки нархи сабзӣ оҳиста ба эътидол омада истодааст.
Чӣ кунему чӣ монем?
Нарх тамоюли поён равӣ дорад. Ҳоло назар ба моҳи гузашта 10-15 фисат арзон шуд. Умедворӣ меравад, ки пас аз ҷамъоварии ҳосили тирамоҳӣ нархҳои маҳсулоти кишоварзӣ ҷо ба ҷо мешавад, аммо инро низ вақт нишон медиҳад. Соли оянда кадом маҳсулоти кишоварзӣ соҳибмақом мешавад , ноаён аст.
Фаррух Усмонов
Нет комментариев