Пахта яке аз муҳимтарин ва қадимтарин растании нахдору равғандиҳандаи техникӣ ба ҳисоб меравад. Он ба оилаи тугмачагулҳо мансуб аст. Дар Ҳиндустон 3 ҳазор сол
пеш аз мелод пахтаро кишт карда, аз он матоъ мебофтанд. Дар Миср ба кишти пахта дар асри I ва дар Хитой бошад, асрҳои IX-VII то мелод оғоз кардаанд. Дар Осиёи Марказӣ пахта аз асрҳои VII-VI то мелод интараф парвариш карда мешавад.
Пахта агарчанде растании бисёрсола аст, дар зироаткорӣ ҳамчун растании яксола парвариш карда мешавад. Он намудҳои зиёд дорад. Вале дар як қатор мамлакатҳо, аз он ҷумла дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, асосан ду намуди он — пахтаи муқаррарӣ ва мисрӣ кишт карда мешавад. Намудҳои худрӯйи пахта дар саваннаҳои (маҷмӯънабототи) Африқо, Арабистон, Амрикои Шимолӣ ва Австралия мерӯянд. Пахта решаи пурқуввати сершохронда дошта, ба хок 2,4-2,6 м чуқур меравад. Бахши ҷаббандаи (об ва маҳлули
намакҳои маъданӣ) реша, асосан дар қабати нисбатан болотари хок (яъне дар чуқурии 15-30 см) ҷойгир аст.
Пахта пояи рости сершоху барг дошта, аз 70 то 200 см қад мекашад. Дар растании пахта ду намуди шохаҳо, яъне шохаҳои сабзишӣ ва меваовар инкишоф меёбанд. Аз бағалбаргҳои поёнӣ шохаҳои сабзишӣ (рушдӣ) ва аз қисми болоии поя аз 15 то 20-то шохчаҳои самаровар (мевадиҳанда) ба воя мерасанд. Барги пахта тунуки сабз, шаклаш 3-7-паррадор ё мудаввари паршакл мешавад. Баргҳо дар поя пай дар ҳам ҷой гирифтаанд. Барги аввалини ҳақиқӣ пас аз 7-10 рӯзи неш зада баромадани тухмӣ ва барги дуюм 4-5 рӯз пас аз барги якум мебарояд.
Гулҳои калон-калони пахта дуҷинса буда, аз 5 гулбарги рангашон зард ё зардчаранги сафед иборатанд. Гардбаргҳояш бешуморанд. Гули пахта худгардолудшаванда аст. Дар асоси найчаи гардбаргчаҳо шаҳдҷонҳо ҷойгиранд, аз ин рӯ, гули пахта метавонад ба туфайли ҳашаротҳо аз гулҳои атрофаш гардолуд шавад. Гардолудшавӣ ва бордоршавии гули пахта тақрибан ду шабонарӯз давом мекунад.
Нет комментариев