Тоҷикистон, обу хокам обу хоки поки туст,
Ту маро ҳам ҷои ҷон, ҳам ҷои дил, ҳам ҷои чашм.
Ман қадам чун мениҳам, дар зери поям хоки туст,
Гарди хокатро табаррук мениҳам болои чашм.
Тоҷикистон, модари ҷон, шукри модар мекунем,
Зарраи хоки туро ҳамвазни гавҳар мекунем.
Сад қасам аз номи фарзандони бо ору шуҷоъ,
Шўҳрататро то Сурайё зеби кишвар мекунем.
Воқеан, сарзамини биҳиштосо, диёри зебоманзару нотакрор, Тоҷикистони соҳибихтиёри мо имрӯз ҷашн дорад, ҷашни саиду фархунда, ҷашни мубораку хуҷаста – 23-юмин солгарди Рӯзи қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон.
З-ин сабаб қабл аз ҳама ҳамаи Шумо-азизони дилу дидаро бо ин рӯзи нишотбахш, солгарди қабули Конститутсияи кишвар, ки Раҳнамои тоҷикистониён меноманд самимона табрику таҳният намуда, таманнои онро дорем, ки дар Тоҷикистони ободу озоди мо ҳамеша сулҳу амният пойдор бошаду шаҳрвандонаш хушиқболу хонаобод ва сарбаланду некном!
Бо таманнои чунин орзуҳои ширин ба ҳар кадоми Шумо, барномаи идонаамонро таҳти унвони “Бахтномаи миллат” оғоз намуда, бо шукргузорӣ аз давлати ободу шукуфон ва тинҷу ором гуфтанием: “Рӯзи Конститутсияи Тоҷикистон мубораку фархунда бод!”.
Бошад садои хуштарин бар гӯши дил сози Ватан,
Субҳонаи худ мекунам ашки саҳарнози Ватан.
Гоҳе ба савдо мебарад ганҷи Ватанро зумрае,
Бо нархи ҷонам мехарам ҳар санги пардози Ватан.
Дар рӯзи сахташ як қадам аз он нарафтам ман бурун.
Бӯйи муҳаббат мерасад чун аз дари бози Ватан.
Пайки мубарро оварам бо шеъри худ ба ҳар диле,
Хизри сухан, бинмо назар, ҳастам сухансози Ватан.
Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар давраи барои миллати тоҷик ҳассос ва сарнавиштсоз таҳия ва қабул гардид, имрӯз яке аз беҳтарин Конститутсияҳои дунё эътироф шудааст.
Ин аст, ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зикр намудаанд: «Конститутсия ҳамчун қонуни олии кишвар азму иродаи мардуми Тоҷикистонро оид ба тағйирнопазир будани шакли идораи ҷумҳурӣ, тамомияти арзӣ, моҳияти демократӣ, ҳуқуқбунёдӣ, дунявӣ ва иҷтимоии давлат эълон намуд».
Дар иҷлосияи таърихии 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки моҳи ноябри соли 1992 дар шаҳри Хуҷанд баргузор шуд, зарурати қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон масъалагузорӣ гардид ва дар муддати кӯтоҳтарин бо ташаббуси Сарвари хирадманд ва оқили мо мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз ҷумлаи олимон ва ҳуқуқдонҳо гурӯҳи корӣ таъсис дода шуд. Вазифаи гурӯҳ таҳияи лоиҳаи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон буд.
13-уми апрели соли 1993 лоиҳаи пурраи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон омода гардид ва бо қарори Раёсати Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон он ба муҳокимаи умумихалқӣ пешниҳод карда шуд ва аз ҷониби шаҳрвандон санаи 6-уми ноябри соли 1994 тариқи раъйпурсии умумихалқӣ қабул гардид. Дар он мардуми сарбаланди тоҷик бо мақсади муқаррар қардани ҳолати ҳуқуқии шахс дар дохил ва хориҷи кишвар, яъне ояндаи давлату миллати худ фаъолона иштирок карда, раъйи худро доданд.
Воқеан, Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ояндаи давлату миллати моро муқаррар мекунад. Тибқи моддаи 6-уми он дар Ҷумҳурии Тоҷикистон халқ баёнгари соҳибихтиёрӣ ва сарчашмаи ягонаи ҳокимияти давлатӣ буда, онро бевосита ва ё ба воситаи вакилони худ амалӣ мегардонад. Намунаи олии он ин аст, ки имрӯз халқ бевосита Сарвари давлатро интихоб менамояд ва дар мақомоти олии қонунгузор ва намояндагӣ вакилони худро интихоб намуда, дар идоракунии давлат бевосита ё бавосита иштирок менамояд.
Зикри дили ман ҳамеша номи Ватан аст,
Авроди забони ман каломи Ватан аст.
Ман восифи ишқи Ватани маҳбубам,
Феҳристи китоби ман мароми Ватан аст.
Ватан бар ман азизи ҳамчуноне бар танам ҷонам,
Ба ҷуз нафъи Ватан чизи дигарро ман намедонам.
Ба номат эй диёри бахт ин аст аҳду паймонам,
Тамоми ҳастиям пайваста бо ту эй Ватан — ҷонам.
Эй шӯълаи тобанда фардот дурахшон бод!
Насли ману оянда фардот дурахшон бод!
Бархез ки то хезад ҷамъияти хобида,
Эй миллати дилзинда фардот дурахшон бод!
Мавриди зикр аст, ки бо назардошти равандҳои рушди ҷомеаи муосири Тоҷикистон се маротиба — солҳои 1999, 2003 ва 2016 тавассути баргузории раъйпурсии умумихалқӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид карда шуданд.
Конститутсия баёнгари иродаи халқи Тоҷикистон ва дастоварди бузургу нодир ва ифтихори миллати тоҷик буда, маҳз бо шарофати таҳия ва қабули ин санади тақдирсоз роҳи рушди давлатдории миллии тоҷикон муайян гардид.
Бино ба гуфти сиёсатшиносони дохил ва хориҷи кишвар Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷумлаи панҷ конститутсияи беҳтарини ҷаҳон эътироф гардидааст. Бо қабули Конститутсияи Тоҷикистон дар таърихи давлатдории миллии тоҷикон таҳаввулоти бузург ба вуҷуд омад. Қабули Конститутсия дар роҳи бунёд ва ташаккули давлатдории миллии тоҷикон, пайвастани он бо ҷомеаи ҷаҳонӣ, ҳифзи манфиатҳои милливу давлатӣ, таъмини сулҳу субот, ваҳдати миллӣ ва ҳуқуқу озодиҳои инсон нақши барҷастаи таърихӣ гузошт.
Дар ҳақиқат, Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон инъикосгари ормони халқи тоҷик буда, барои пойдории ҳокимияти конститутсионӣ, тақвияти рукнҳои давлатдории миллӣ, мушарраф гардидан ба дастовардҳои сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангӣ, ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ, гуногунандешӣ заминаи мусоид ва боэътимоди ҳуқуқиро фароҳам овард. Яке аз зарфиятҳои Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон принсипи башардӯстӣ буда, арзиши олӣ эътироф гардидани ҳуқуқу озодиҳои инсон шаҳодати ин гуфтаҳост.
Барои амалӣ шудани меъёрҳои Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бавосита ё бевосита амалӣ мегарданд, дар ҷомеаи имрӯзаи мо бояд маърифати ҳуқуқӣ ва сиёсии шаҳрвандон боло бурда шавад. Ба мушоҳида мерасад, ки имрӯз нисбат ба солҳои қаблӣ мардуми Тоҷикистон фаъол шуда, маърифати сиёсӣ ва ҳуқуқиашон низ аллакай ба таври назаррас боло рафтааст. Мардум медонанд, ки дар ҳолати поймол шудани ҳуқуқу ӯҳдадориҳояшон ба воситаи муроҷиат ба ниҳодҳои дахлдори давлатӣ метавонанд ҳуқуқҳои худро барқарор намоянд.
Яке аз нишонаҳои баланд рафтани маърифати ҳуқуқӣ ва сиёсии мардуми тоҷик дар он зоҳир мегардад, ки санаи 22-юми майи соли 2016 раъйпурсии умумихалқӣ баргузор гардид. Тағйиру иловаҳои пешбинишуда бо ҷонибдории бевоситаи мардуми тоҷик қабул карда шуданд. Ин шаҳодати он аст, ки мардум аллакай медонанд, ки кадом роҳро интихоб намоянд.
Барои ҳамин ҳам дар қонунгузориҳои амалкунанда, хусусан Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳи раъйпурсии умумихалқӣ тағйиру иловаҳо ворид карда мешаванд ва онҳо бо иштироки бевоситаи халқи Тоҷикистон амалӣ мегарданд. Иштироки фаъолонаи мардум аз он шаҳодат медиҳад, ки онҳо аз нигоҳи ҳуқуқӣ ва сиёсӣ дар сатҳи зарурӣ маълумот доранд.
Бахтнома номаи бахт аст аз даври Каён,
Бахтнома номаи бахт аст баҳри тоҷикон.
Тоҷики арзандаи ман, бош қисматсози хеш,
Бахтнома бар ту бошад болу пар, зӯру тавон.
Бахтнома такя гар дорад ба қонуни башар,
Такягоҳ дорад зи оинҳои фарҳанги Ватан,
Такягоҳ дорад зи аврангу зи аржанги Ватан,
Такягоҳ дорад ба ному номусу нанги Ватан.
Мусаллам аст, ки ба Конститутсияи даврони соҳибистиқлолии Тоҷикистон се маротиба тағйиру иловаҳо ворид гардиданд. Ин тағйирот ба мукаммал гардидани Конститутсия таъсир расонд. Ҳадаф аз ворид гардидани тағйиру иловаҳо-беҳтар кардани ҳуқуқу озодиҳои инсонҳо мебошад, ки дар моддаи 5-уми Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон арзиши олӣ эътироф карда шудаанд.
Имрӯз ҷомеа пеш меравад ва муносибатҳои гуногуни ҷамъиятӣ, ки бояд ба танзим дароварда шаванд, ба миён омада, зарурати ворид намудани тағйиру иловаҳо низ ба миён омадааст. Аз ҷониби шахсоне, ки ҳуқуқи пешниҳод кардани лоиҳаи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияро доранд, пешниҳод карда шуд ва аз ҷониби халқ дастгирӣ ёфт.
Воқеан, дар 10 боб ва 100 моддаи Конститутсия тамоми паҳлӯҳои риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд инъикос гардида, заминаҳои ҳуқуқӣ фароҳам оварда шудаанд, ки мо-шаҳрвандони Тоҷикистон бевосита онҳоро дар амал татбиқ менамоем ва ҳуқуқҳои худро ҳимоя мекунем.
Конститутсия санади муҳими сиёсиест, ки роҳи расидан ба зиндагии орому шоистаро муайян мекунад. Ин санад бори дигар аз соҳибистиқлолии комили давлат ва миллати тоҷик ба ҷаҳониён мужда мерасонад. Конститутсия танзимгари муносибатҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии ҷомеа мебошад.
Конститусия санади олии ҳуқуқӣ ва муҳимтарин ҳуҷҷати сиёсӣ ба ҳисоб рафта, тўли 22 соли амал тавонист муносибатҳои ҷамъиятиро мӯътадил ва муназзам гардонад. Бо шарофати Конститутсия мардуми шарифи Тоҷикистон тавонист якчанд чорабинии муҳими сиёсиро сарбаландона пушти сар намояд.
Бо шарофати Конститутсия шаҳрвандон тавонистанд якчанд маротиба дар интихоботи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии кишвар иштирок намоянд ва онҳоро интихоб намоянд. Маҳз дар Конститутсия унсурҳои асосии давлатдории муосири Тоҷикистон, махсусан демократия, соҳибихтиёрӣ, ҳуқуқбунёдӣ, дунявӣ, ягонагӣ ва иҷтимоӣ муайян гардида, он ба рамзи ягонагии миллати тоҷик, баҳамоии қишрҳои гуногуни ҷомеа, марҳилаи нави бунёди давлати миллии тоҷикон бо номи Ҷумҳурии Тоҷикистон, сулҳу субот, оромию осудагӣ ва саҳифаи нави таърих табдил ёфтааст.
Дар ҳақиқат, Конститутсия дар рушди давлатдории милии тоҷикон нақши муассир дорад, бинобар ин, эҳтироми Конститутсия ва арҷ гузоштан ба он бояд ба одати ҳар як шаҳрванд табдил ёбад. Зеро, Конститутсия-таҷассумгари моҳияти сиёсӣ, ҳуқуқӣ ва маънавии давлат аст.
Конститутсияро бахтномаи миллат низ ном мебаранд ва ҳар шахс вазифадор аст, ки ҳар банди онро риоя кунад, ҳуқуқу озодӣ, шарафу номуси дигаронро эҳтиром намояд. Танҳо бо ҳамин роҳ мо метавонем ба ҳадафи ниҳоии худ, яъне бунёди давлати аз ҳар ҷиҳат пешрафта ва мардумони дорои зиндагии шоиста бирасем.
Тоҷикистон давлати боифтихорам, зинда бош,
Некномӣ, неккориро дар олам кун талош.
Тоҷикистон роҳи фардои накӯро пеш гир,
Ҳар як инсонпарвару соҳибдиле бо хеш гир!
Шукри ин давлати бемисл, ки соҳибватанам,
Меҳрат, эй кишвари маҳбуб беҳ аз ҷону танам.
Ватанам – кишвари ободаму боғу чаманам,
Аз таманнои ту буррост ба ҳар ҷо суханам!
Бори дигар кулли шунавандагони ва истифодабарандагони медиапортали ва радиои «Тироз»-ро бо ин санаи фархундаву саид муборакбод намуда, сиҳатмандиву сарбаландӣ, хонаи ободу дили шод ва ба Ватани азизу маҳбубамон оромиву осоиштагии ҷовидонаро таманно менамоем.
Таманно мекунем, ки мардуми шарафманди тоҷик зери осмони софу беғубор умр ба сар баранд ва аз ҳуқуқҳои хеш ҳамеша огоҳ бошанд.
Дар фарҷом бори дигар сарсухани Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба хотир оварданием:
Мо, халқи Тоҷикистон, қисми ҷудонашавандаи ҷомеаи ҷаҳон буда, худро дар назди наслҳои гузашта, ҳозира ва оянда масъул ва вазифадор дониста, таъмини соҳибихтиёрии давлати худ ва рушду камоли онро дарк намуда, озодӣ ва ҳуқуқи шахсро муқаддас шумурда, баробарҳуқуқӣ ва дӯстии тамоми миллату халқиятҳоро эътироф карда, бунёди ҷомеаи адолатпарварро вазифаи худ қарор дода,
ҲАМИН КОНСТИТУТСИЯРО ҚАБУЛ ВА ЭЪЛОН МЕНАМОЕМ!
Поянда бод бахтномаи миллати тоҷик — Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон!
Нет комментариев