Сифати хаёти саломати ва мухити атроф
Саломатии одам хамчун намуди биосатсиали на танҳо категорияи биологи Балки нишондихандаи асосии инкишофи чамъият дониста мешавад.
Бинобар ин саломатиро хамчун боигарии чамъият на танҳо мафҳуми ичтимои балки экологи дида баромадан лозим аст. Мувофики муаянкунии Ташкилоти умумичахнии тандурсти саломати ин бехбудии вазъияти пурраи чисмони рухи ва ичтимоии одам дониста мешавад. Аз нуктаи назари ичтимоиию иктисоди саломати ин меъёри мачмуи шароитҳо ва воситаҳои чисмонию маънави чамъит барои барпокунии арзиши рухи ва модди тавсиф карда мешавад.Аммо псиҳофизиология онро хамчун дарачаи чисмони ва фикри кобилияти кории одам маънидод мекунад. Дар тадкикотҳои тиббию биологи ва саломати на танҳо аз руи нишондихандаи инкишофи чисмони ва вазифаи организм кобилияти кори ва фикри балки аз руи манбаи захиравии мутобикшави аз нишондихандаи биокимёви хармонҳо ва хусусияти иммунии одам баҳо дода мешавад.
Вазъияти одам бо якчанд аломатҳо тавсиф карда мешавад, ки мухимтаринашон инҳоянд.
1.Ба касали гирифтор шудан.
2.фавт шудан.
3.Давомнокии миёнаи хаёт.
4.Инкишофи чисмони ва рӯҳӣ.
5.Маъюбӣ.
6.Халовати псиҳологи.
7.Дарачаи некуаҳолии ичтимои.
Дар дарачаҳои гуногуни таърихи хусусан дар садсолаи гузашта нишондихандаҳои дар боло зикр шуда ба тагиротҳои микдори дучор омаданд.
Чунончи агар ибтидои асри xx сабаби асосии фавти одамон касалиҳои сирояткунанда бошад ин проблема вобаста ба мувафакиятҳои фанҳои сохаи тиб дар миенаҳои асри xx халли худро ёфт. Маълумотҳои мавчуда гувохи онанд ки дар асри xx фавти одамон аз касалиҳои сирояти 10-15 маротиба кам шуд аммо чои онро касалиҳои дилу раг ва анкологи ишгол кардааст.
Саломатии одамро ба андозаи муайян сифати хаёт муайн мекунад. Аммо то имруз меьёри муайяни аз тарафи умум кабул шудаи татрифи сифати хаёт мавчуд нест. Аввалин маротиби тавсифи умуми и махфумро олимони Швед П.Леви ва П.Андерсон дар корференсия умумии чаҳони соли 1974 дар борои чойгиршавии нуфуси аҳолии пешниҳод кардаанд. Махфуми сифати хаёт ин мачмуи шароитҳои чисмони фикри ва ичтимои дар индивидуали алохида ва гуруҳои ичтимои дониста мешавад. Ба ин хушбахти таьмин намудани талабот ва хушнудиро хам илова кардан мумкин аст. Баьзе ихтисосмандон ба замими хамаи ин кампанентҳои алохидаро ба монанди каноадбахш гардонидани талаботи хайёт ҳолати саломати шароити оилави маиши имконияти гирифтан маьлумот истикомат кардан дар табити мухиташ тоза ва имконияти саёхат карданро илова мекунанд.Дигар чабхаи проблемаи окибати бухронии экологи ба монанди вайроншавии мухити зист, ифлошавии об,хаво, ҳок ва махсулоти хуроки пастсифат мебошад,ки ба саломатии одам хатарнок аст.
2.Беморшавии аҳолии
Натичаи хамаи касалиҳоро ба се намуд чудокардан мумкин аст!
1.Сабаби асосии фавт мешавад.
- Ба махдуд шудани узвҳои хайёти ва маюби оварда мерасонад.
3.Корношоямиро ба вучуд меорад, ки он ба чамьит зарари калон и иктисоди мерасонад. Мутахасисон 4 гурухи касалиҳои сироятиро мукарар карданд.
1.Сирояти рохҳои нафаскаши (сил, булузидонак, зуком)
2.Сирояти рудаҳо (дарунрави ва бо ) кубоди вируси.(гипатит)
3.Сирояти системаи хун (домана, вабо, табларза ва ғайра)
4.Сирояти пусишҳои беруна (язҳои сибири ) кузок (столбиак)
Нуктаи назари тиб ифлосшавии мухити зист омили асосии вайроншавии хусусиятҳои ирсии организм гардида метавонад. Гайр аз ин тамокукаши истифодаи нушокиҳои спирти хуроки пастсифат норасогии инкишофи чисмони метавонад боиси пайдошавии касалиҳо гардад. Умуман аз омили мухити атрофии беруна мухити дохали организм вобастааст.Омилеки ба эхтимолити инкишофи касали мусохидат мекунад ва окибати номусоид ба вучуд меорад омили хатар ном дорад.
Омилҳои хатари касалиҳои сирояти ва ғайри сирояти ба 5 гурух чудо кардан мумкин аст.
Носолимии тарзи хаёт (хуроки камгизо аз он чумла норасогии истеьмоли сафедаҳо, витаминҳо, равгани растани мевачотҳо ва сабзавотҳо фаъолияти сустии чисмони нашаманди ва ғайраҳо).
Вайроншавии хусусиятҳои исрию гинеитики организми одам.
Омилҳои номусоиди экологи (ифлосшавии хаво зиёдшави кансентратсияи моддаҳои кимиёви дар обҳои нушидани ва махсулотҳои гизоги)
Шароити номусоиди санитари гигиэни дар чои кори кормандони корҳонаҳои саноати.
Стреси псиҳологию ичтимоӣ ки дар давраи муосир ба вазияти иктисодию ичтимои вобаста аст.
Нет комментариев