Пайроҳаи журналисти ҷавон

Муҳаммад Розиқов соли 2005 Шӯъбаи журналистикаи ДДХ ба номи академик Бобоҷон Ғафуровро хатм кард. Баъди соҳиби ихтисоси рӯзноманигор шудан, дигар дар ин ҷавон фикри дарёфти ҷойи кор набуд. Зеро ҳанӯз аз курси чоруми донишҷӯӣ соҳиби кор низ шуда буд. Вақти таҷрибаи донишҷӯӣ Муҳаммадро дар яке аз расонаҳои давлатӣ ба кор қабул намуданд. Ин муваффақият рӯзноманигори ҷавонро рӯҳбаланд мекард ва пайваста дар такопӯи эҷод буд. Пас аз соҳиб шудан ба дипломи олӣ фаъолияти ӯ боз ҳам густурдатар гардид. Дар андак фурсат Муҳаммад яке аз рӯзноманигорони ҷавони муваффақ соҳиби обрӯ ва эътибор гардид.

Бо диплом ва рутбаи ҳарбӣ ба сӯи муҳоҷират

Аммо… Аммо, нуфузи рӯзноманигори ҷавон дар ҳаминҷо хотима меёбад. (Албатта дар мавод!) Дигар бо ин ҷавон на ҳамчун журналист, балки як нафар муҳоҷири меҳнатӣ сӯҳбат меороем.

«Ҳамааш аз он сар шуд, ки баъди соли 2006 шароити зиндагии ман куллан дигар шуд. Оиладор гардидам ва дигар бо он маоши ночиз ва ҳаққи қаламе, ки расона бароям ихтисос мекард, имконияти гардиш додани чархаи рӯзгор набуд». – мегӯяд бо ҳасрат Муҳаммад Розиқов.

Муҳаммад моҳе то 360 сомонӣ маош ва ҳаққи қалами эҷодӣ ба даст меовард. Вале танҳо барои хонапулӣ аз шаҳри Хуҷанд 300 сомонӣ хароҷот менамуд. Баъди он ки оиладор шуд, ба қавли худаш «бори гарони зиндагӣ» ба дӯшаш фаромад. Дигар ӯ мисли пештара ҷавони озод набуд, таъминоти мунтазами зиндагӣ Муҳаммадро водор мекард, ба ғайр аз рӯзноманигорӣ коре ёбад, ки даромади иловагӣ дошта бошад. Ягона роҳ ҳиҷрат ба Русия буд. Баҳору тобистон дар Русия ва зимистон ба Ватан омада, дар расона кор мекард. Ин кори мавсимии Муҳаммад то соли 2010 давом кард.

Муҳаммад Розиқов. «Пас аз ин аз баҳри рӯзноманигорӣ баромадаму қаламу коғазро ба гӯшае гузоштам. 8 сол дар Хуҷанд, дар хонаи иҷоравӣ зиндагӣ намудам. Дар ин миён соҳиби ду фарзанд гаштам. Бисёр орзу мекардам ва мақсади ба Русия рафтанам ҳам ин буд, ки ақалан як ҳуҷраеро аз шаҳр харидорӣ кунам ва оилаам сарпаноҳи доимӣ дошта бошад. Аммо маблағи аз муҳоҷират ба даст овардаам, танҳо барои рӯзгор кифоягӣ мекарду бас. Ман рутбаи лейтенанти хурдро доштам. Бинобар ин кӯшиш кардам дар ягон мақомоти интизомӣ ақалан кор кунам, аммо инаш ҳам нашуд. Хулоса, дигар фикри касбамро накардам ва умеди ягонаам кор дар Русия гардид».

Аз журналистика то дуредгарӣ

Муҳаммад Розиқов ҷавони 33-сола аз ноҳияи Мастчоҳ мебошад. Ин ҷавон 5 маротиба ба муҳоҷирати меҳнатӣ рафтааст. 5 соли охир бошад, ҷойи кораш қариб ба пуррагӣ Русия аст.

«Хайрият, ки падарам дуредгар мебошанд ва кам-кам аз ҳунари он кас бархурдор ҳастам. Ҳамин касб дар Русия ба ман нон овард» — мегӯяд Муҳаммад.

Соле ду маротиба ба зодгоҳаш меомад ва боқӣ дар шимоли Русия машғули корҳои сохтмонӣ мешуд. Ба қавли Муҳаммад дар ин чанд сол зиндагияш хеле обод шуд, каму беш захираи пул ҳам кард. Наздики як сол мешавад, ки бо ҳамин захираҳо зиндагии оилаашро дар ноҳияи Мастчоҳ пеш мебарад. Қариб нагуфта мондем, ки Муҳаммад дигар майли ба Русия рафтанро надорад. Вай мегӯяд, шароите ки барои муҳоҷирон солҳои қаблӣ буд, ҳамчун ормон дар дилаш боқӣ монд. Яке аз мушкилиҳо ин ҷорӣ шудани имтиҳон аз муҳоҷирон будааст.

Муҳаммад:

«Ман аслан аз супоридани имтиҳон наметарсам. Чунки таъриф ҳам шавад, бо боварӣ мегӯям, ки донишу саводи кофӣ дорам. Дар Нефтеюганск кор мекардам. Барои супоридани имтиҳон бояд ба Ханти Мансийск равам. Шумо тасаввур кунед, ки масофаи ин ду 240 километрро ташкил медиҳад. Ин ҳам, бо як бору ду бор рафтан кор ҳал намешавад»   

Ин ягона муаммои Муҳаммад набудааст. Вай мегӯяд ҳазорҳо нафар ҳамватанонашро зиёд шудани нархи патент, хонапулӣ ва ҷорӣ шудани ҳуҷҷатгузориҳои бисёр ба ташвиш овардааст. Аз ҳама муҳимаш маблағ аст. Аммо ба инаш ҳам «чашм расид», мегӯяд бо шӯхӣ Муҳаммад. Қурби рубли русӣ назар ба доллар давоми як соли охир қариб 2,5 баробар паст шудааст.

«Аз як тараф бе қурб шудани пули русӣ, аз тарафи дигар афзоиш ёфтани хонапулӣ, патент ва дигар мушкилиҳо моро нигарон кард. Соли 2014 патент ҳамагӣ 1200 рубл буд, ҳоло бошад 5000 рубл. Соле пеш барои хона ҳар нафар моҳе тахмин 1500 рубл харҷ мекардем, имсол аз 3500 рубл кам не».

                  Аз моторол то лабосавории Мурод (ё қиссаи дигар)

Аммо тақдири Мурод Отаҷонов баръакси Муҳаммад аст. Ин марди 48-сола қаноатмандона мегӯяд, ки «аз Русия барака ёфтааст». Оғози солҳои 2000-ум Мурод бо моторол кироякашӣ мекард ва бо ҳамин  «аробаи зиндагияшро мекашид». Зиндагии миёнаҳол дошт. Соли 2002 буд. Аз яке дӯстонаш таърифи кор дар Русияро шунида, майл ба муҳоҷирати меҳнатӣ кард.

Мурод: «Дар онҷо дӯстони зиёд доштам, дар оғоз дастгирӣ карданд. Дар бозор кироякорӣ менамудам. Ҳангоми ҷавонӣ дар омӯзишгоҳи касбӣ (ПТУ) хонда, соҳиби касби ронандаи мошини борбардор шуда будам. Дар Русия ҳамин касб ба ман кор дод»

Омӯзиш дар «ПТУ» кор омад

Мошини борбардор дар итоати Мурод буд. Ӯ панҷ сол бо ҳамин «нон» ёфт. Ба қавли худаш аз ин кор назар ба дигар муҳоҷирон маблағи бештар ба даст меовард. Мурод баръакси дигар муҳоҷирон аз шароити буду бош дар Русия шикоят намекунад. Мегӯяд, ки ба забони русӣ хеле балад аст. Аз қонунҳои ҷории ин кишвар низ пайваста огоҳӣ меёфт. Боре бо полис мушкилие пеш наомад, изҳор медорад Мурод.

«Баъзе бачаҳои тоҷика дида ба ҳайрат мемондам. Вақте полисро диданд, мисли дузд ё ҷинояткор роҳи гурезро пеш мегиранд. Полис ҳам шубҳа карда, онҳоро дастгир мекунад. Ҳамин тариқ, ба сари худ мушкилӣ эҷод менамоянд. Бисёре аз муҳоҷирон қоидаҳои оддии кору зиндагӣ дар Русияро намедонанд, ҳатто забони он давлатро. Ҳуҷҷатҳои худро сари вақт дуруст намекунанд ва боз шикоят менамоянд, ки дар Русия кор кардан душвор аст». – мегӯяд Мурод ва илова менамояд, ки агар Русия намебуд, мотороли ман ба автомашинаи боркаш табдил намеёфт. Аз маблағҳои пасандозкардааш, аввал ҳавлии падариашро пурра аз нав сохт. Тӯй барпо намуда, ду нафар духтаронашро соҳиби хонаю дар кард. Харидории автомашинаи тамғаи «Лабо» низ аз ҳисоби муҳоҷират ба ӯ муяссар гардид. Мурод мегӯяд: «Агар шароити оилавӣ мувофиқ мебуд, боз ба Русия мерафтам. Аммо, азбаски падарам хеле пир гашта буданд, насиҳат карданд, ки «нимта нон ҳузури ҷон», дар Ватан кор кунам. Ба ғайр аз ин, фарзандон калон шуданд, дар сари оила будани ман хеле муҳим аст».

 «Русия миёнамро рост кард»

Ҳоло Мурод Отаҷонов бо автомашинаи боркаш дар назди бозори хӯроки чорвои ноҳияи Бобоҷон Ғафуров истода, ба мардум хизмат мерасонад. Бо кироякашӣ зиндагиашро пеш мебарад. Ба қавли худаш вазъи рӯзгораш хуб аст. Маблағҳои пайдо намудаашро пасандоз ҳам менамояд. Дар хона бошад, чанд сар чорвои калони шохдорро парвариш мекунад, ки аз он ҳам даромади хуб ба даст меояд. Ҳамаи ин муваффақияти зиндагиашро Мурод ба муҳоҷирати корияш вобаста менамояд. «Русия барака ёбад, миёнамонро рост карда гирифтем» мегӯяд нимшӯхӣ ва нимҷиддӣ Мурод.

Қаҳрамони аввали мо, Муҳаммад Розиқов бошад, ҳанӯз дар андеша аст: «чӣ кор бояд кард?» Бояд коре кунад, ки зиндагии оилаашро пеш барад. Аммо Русия рафтани нест. Акнун маҷбур аст, аз ҳикмати Мурод Отаҷонов кор гирад: «нимта нон ҳузури ҷон». Ягона роҳи ӯ дигарбора рӯй овардан ба касбаш, рӯзноманигорӣ аст.

Бобоҷон Қурбонов